puruṣhārthasiddhiupāy ] [ 91
ṭīkāḥ– ‘एवं परिग्रहस्य अतिव्याप्तिः स्यात् इति चेत् न एवं भवेत् यस्मात् अकषायाणां कर्मग्रहणे मूर्च्छा नास्ति’– arthaḥ– ahīn koī prashna kare ke jo parigrahane mūrchchhā utpanna karavānun nishchayakāraṇ kahesho to (मूर्च्छा परिग्रहः) e lakṣhaṇamān ativyāpti doṣh āvashe, kemake arhant avasthāmān paṇ kārmaṇavargaṇā tathā nokarmavargaṇā–e bannenā grahaṇarūp parigrah chhe tyān paṇ mūrchchhā thaī jashe. to tem nathī, kāraṇ ke kaṣhāyarahit jīvone karma–nokarmanun grahaṇ hovā chhatān paṇ mūrchchhā arthāt mamatvapariṇām nathī.
bhāvārthaḥ– ativyāpti to tyāre thāy jo niṣhparigrahī vītarāgī mahāpuruṣhone mūrchchhā hoy. te to temane hotī nathī, māṭe vītarāgī arhant bhagavānane karma–nokarmanun grahaṇ hovā chhatān paṇ mūrchchhā vinā parigrah nām pāmatun nathī. tethī ativyāpti doṣh nathī. bāhyavastu mūrchchhā upajāvavānun kāraṇamātra chhe tethī tene upachārathī parigrah kahī dīdhel chhe. vāstavamān parigrahanun lakṣhaṇ mūrchchhā ja chhe. 114.
प्रथमश्चतुर्दशविधो भवति द्विविधो द्वितीयस्तु।। ११५।।
anvayārthaḥ– [सः] te parigrah [अतिसंक्षेपात्] atyant saṅkṣhiptapaṇe [आभ्यन्तरः] antaraṅg [च] ane [बाह्मः] bahiraṅg [द्विविधः] be prakāre [भवेत्] chhe [च] ane [प्रथमः] pahelo antaraṅg parigrah [चतुर्दशविधः] chaud prakārano [तु] tathā [द्वितीयः] bījo bahiraṅg parigrah [द्विविधः] be prakārano [भवति] chhe.
ṭīkāḥ– ‘स (परिग्रहः) अति संक्षेपात् द्विविधः आभ्यन्तरः बाह्यश्च प्रथमः (आभ्यन्तरः) चतुर्दशविधः भवति द्वितीयस्तु द्विविधः भवति’– arthaḥ– te parigrah saṅkṣhepamān be prakārano chhe. pahelo ābhyantar, bījo bāhya. antaraṅg ātmānā pariṇāmane ābhyantar parigrah kahe chhe ane bahāranā badhā padārthone bāhya parigrah kahe chhe. pahelo parigrah chaud prakārano chhe, bījo bāhya parigrah be prakārano chhe. 11p.
चत्वारश्च कषायाश्चतुर्दशाभ्यन्तरा