puruṣhārthasiddhiupāy ] [ 93
anvayārthaḥ– [जिनप्रवचनज्ञाः] jain siddhāntanā gnātā [आचार्याः] āchāryo [उभयपरिग्रहवर्जंनम्] banne prakāranān parigrahanān tyāgane [अहिंसा] ahinsā [इति] em ane [द्विविधपरिग्रहवहनं] banne prakāranā parigrahanān dhāraṇane [हिंसा इति] hinsā em [सूचयन्ति] sūchave–kahe chhe.
ṭīkāḥ– ‘जिन प्रवचनज्ञाः आचार्योः उभयपरिग्रहवर्जनं अहिंसा (भवति) इति सूचयन्ति तथा द्विविधपरिग्रहवहनं हिंसा (भवति) इति सूचयन्ति’– arthaḥ– jain siddhāntane jāṇanār āchāryo, ‘banne prakāranā antaraṅg ane bāhya parigrahano tyāg karavo te ahinsā chhe ane banne prakāranā parigrahane dhāraṇ karavo te hinsā chhe’ em kahe chhe. parigrahatyāg vinā ahinsānī siddhi nathī. 118.
anvayārthaḥ– [हिंसापर्यायत्वात्] hinsānā paryāyarūp hovāthī [अन्तरङ्गसङ्गेषु] antaraṅg parigrahomān [हिंसा] hinsā [सिद्धा] svayansiddha chhe [तु] ane [बहिरङ्गेषु] bahiraṅg parigrahomān [मूर्छा] mamatvapariṇām [एव] ja [हिंसात्वम्] hinsābhāvane [नियतम्] nishchayathī [प्रयातु] prāpta thāy chhe.
ṭīkāḥ– ‘अन्तरंगसंगेषु हिंसापर्यायत्वात् हिंसा सिद्धा तु (पुनः) बहिरङ्गेषु नियतं मूर्छैव हिंसात्वं प्रयातु’– antaraṅg 14 prakāranā parigrahomān badhā ja bhed hinsānā paryāy hovāthī hinsā siddha ja chhe. bahiraṅg parigrahamān nishchayathī mamatvapariṇām chhe te hinsāne prāpta thāy chhe.
bhāvārthaḥ– antaraṅg parigrah je mithyātvādi 14 prakārano chhe te badhun jīvanun vibhāv (–vikārī) pariṇām chhe. te kāraṇe te to hinsā ja chhe, parantu bāhyavastumān paṇ nishchayathī mamatvapariṇām chhe te ja hinsānun kāraṇ chhe. bāhyavastumān je mamatvapariṇām chhe tenun ja nām parigrah chhe. kevaḷīne samavasaraṇādi vibhūti hoy chhe paṇ mamatvapariṇām vinā parigrah nathī. athavā je koī parigrahane aṅgīkār karīne kahe ke māre to mamatvapariṇām nathī to te jūṭhun chhe, kāraṇ ke mamatva vinā aṅgīkār thāy nahi. 119.
jo bahiraṅg padārthamān mamatvapariṇāmanun hovun ja parigrah chhe to badhāmān sarakho ja parigrahajanya pāpabandh thavo joīe.