puruṣhārthasiddhiupāy ] [ 101
ṭīkāḥ– ‘यस्मात् रात्रौ भुञ्जानानां अनिवारिता हिंसा भवति तस्मात् हिंसाविरतैंः रात्रिभुक्तिः अपि त्यक्तव्या’–arthaḥ–rātre khānārane hinsā avashya ja thāy chhe māṭe hinsānā tyāgīoe rātribhojanano tyāg avashya ja karavo joīe.
bhāvārthaḥ– rātre bhojan karavāthī jīvonī hinsā avashya thāy chhe. prāyaḥ evān nānān nānān ghaṇān jantuo chhe ke je rātre ja gaman kare chhe ane dīvānā prakāshanā premathī dīvānī (dīpakanī) pāse āve chhe, māṭe rātre chūlo saḷagāvavāmān, pāṇī ādi bharavāmān, ghaṇṭīthī daḷavāmān, bhojan banāvavāmān niyamathī asaṅkhya jantuono ghāt thāy chhe. māṭe hinsāno tyāg karanār dayāḷu manuṣhyoe rātre khāvāno avashya tyāg karavo joīe.
रात्रिं दिवमाहरतः कथं हि हिंसा न संभवति।। १३०।।
anvayārthaḥ– [अनिवृतिः] atyāgabhāv [रागाद्युदयपरत्वात्] rāgādibhāvonā udayanī utkaṭatāthī [हिंसाम्] hinsāne [न अतिवर्तते] ullaṅghīne vartatā nathī, to [रात्रिं दिवम्] rāte ane divase [आहरतः] āhār karanārane [हि] nishchayathī [हिंसा] hinsā [कथं] kem [न संभवति] na sambhave?
ṭīkāḥ– ‘रागादिउदयपरत्वात् अनिवृत्तिः अत्यागः हिंसां न अतिवर्तते यतः रात्रिं दिवं आहरतः–भुञ्जानस्य हि हिंसा कथं न संभवति?–अपितु संभवति एव।’– arthaḥ–rāgādibhāv utkr̥uṣhṭa hovāne līdhe rāgādinun atyāgapaṇun hinsānun ullaṅghan karī shakatun nathī. arthāt jyānsudhī rāgādino tyāg nathī tyān sudhī ahinsā nathī, hinsā ja chhe. to pachhī rāte ane divase khānārane hinsā kem na hoy? niyamathī hoy ja. rāgādinun hovun ja vāstavik hinsānun lakṣhaṇ chhe. 130.
anvayārthaḥ– [यदि एवं] jo em chhe arthāt sadākāḷ bhojan karavāmān hinsā chhe [तर्हि] to [दिवा भोजनस्य] divasanā bhojanano [परिहारः] tyāg