Purusharth Siddhi Upay-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Shlok: 132.

< Previous Page   Next Page >


Page 102 of 186
PDF/HTML Page 114 of 198

 

102 ] [ puruṣhārthasiddhiupāy [कर्तव्यः] karavo joīe [तु] ane [निशायां] rātre [भोक्तव्यं] bhojan karavun joīe. kemake [इत्थं] e rīte [हिंसा] hinsā [नित्यं] sadākāḷ [न भवति] nahi thāy.

ṭīkāḥ– ‘यदि एवं तर्हि दिवा भोजनस्य परिहारः कर्तव्यः तु निशायां भोक्तव्यं इत्थं नित्यं हिंसा न भवति’– arthaḥ– ahīn koī tarka kare chhe ke jo divase ane rāte–banne vakhate bhojan karavāthī hinsā thāy chhe to divase bhojan na karavun joīe ane rātre bhojan karavun joīe jethī hammeshān hinsā nahi thāy. evo ja niyam shā māṭe karavo ke divase ja bhojan karavun ane rātre na karavun?

āchārya teno uttar āpe chheḥ–

नैवं वासरभुक्तेर्भवति हि रागोऽधिको रजनिभुक्तौ।
अन्नकवलस्य भुक्तेर्भुक्ताविव
मांसकवलस्य।। १३२।।

anvayārthaḥ– [एवं न] em nathī. kāraṇ ke [अन्नकवलस्य] annanā koḷiyānā [भुक्तेः] bhojanathī [मांसकवलस्य] mānsanā koḷiyānā [भुक्तौ इव] bhojanamān jem rāg adhik thāy chhe tevī ja rīte [वासरभुक्तेः] divasanā bhojan karatān [रजनिभुक्तौ] rātribhojanamān [हि] nishchayathī [रागाधिकः] adhik rāg [भवति] thāy chhe.

ṭīkāḥ– ‘हि रजनिभुक्तौ अधिकः रागः भवति वासरभुक्ते एवं न भवति यथा अन्नकवलस्य भुक्तौ मांसकवलस्य भुक्तौ इव’–arthaḥ–nishchayathī rātre bhojan karavāmān adhik rāgabhāv chhe ane divase bhojan karavāmān ochho rāgabhāv chhe. jem annanā bhojanamān rāgabhāv ochho chhe ane mānsanā bhojanamān rāgabhāv adhik chhe.

bhāvārthaḥ– peṭ bharavānī apekṣhāe to banne bhojan sarakhā ja chhe. paṇ pratyek prāṇīne anna, dūdh, ghī, vagere khāvāmān to sādhāraṇ rāgabhāv chhe arthāt ochhī lolupatā chhe kem ke annano āhār to sarva manuṣhyone sahya ja chhe tethī prāyaḥ ghaṇā prāṇīo to annanun ja bhojan kare chhe; paṇ mānsanā bhojanamān kāmādinī apekṣhāe athavā sharīranā mohanī apekṣhāe visheṣh rāgabhāv hoy chhe kemake mānsanun bhojan badhā manuṣhyono svābhāvik–prākr̥itik āhār nathī. tevī ja rīte divasanā bhojanamān prāyaḥ badhā prāṇīono sādhāraṇ rāgabhāv chhe kemake divasanun bhojan sarva prāṇīone hoy chhe, ane rātanā bhojanamān kāmādinī apekṣhāe tathā sharīramān adhik snehanī