8 ] [ puruṣhārthasiddhiupāy

anvayārthaḥ– [इह] ā ganrathamān[निश्चयं] nishchayanayane [भूतार्थ] bhūtārtha ane [व्यवहारं] vyavahāranayane[अभूतार्थ] abhūtārtha [वर्णयन्ति] varṇan kare chhe. [प्रायः] ghaṇun karīne [भूतार्थबोधविमुखः] bhūtārtha arthāt nishchayanayanā gnānathī viruddha je abhiprāy chhe, te [सर्वोऽपि] badhoy [संसार] sansār svarūp chhe.

ṭīkāḥ– ‘इह निश्चयं भूतार्थ व्यवहारं अभूतार्थ वर्णयन्ति’ āchārya ā banne nayomān nishchayanayane bhūtārtha kahe chhe ane vyavahāranayane abhūtārtha kahe chhe.

bhāvārthaḥ– bhūtārtha nām satyārthanun chhe. bhūt eṭale je padārthamān hoy te ane artha eṭale ‘bhāv.’ tene je prakāshe, bījī kalpanā na kare tene ‘bhūtārtha’ kahīe. jem ke satyavādī satya ja kahe, kalpanā karīne kahe nahi. te ja batāvīe chhīe. joke jīv ane pudgalano anādithī ekakṣhetrāvagāh sambandh chhe, banne maḷelā jevā dekhāy chhe topaṇ nishchayanay ātmadravyane sharīrādi par dravyothī bhinna ja prakāshe chhe. te ja bhinnatā mukti dashāmān pragaṭ thāy chhe. māṭe nishchayanay satyārtha chhe.

vaḷī abhūtārtha nām asatyārthanun chhe. abhūt eṭale je padārthamān na hoy te artha eṭale bhāv, tene je prakāshe anek kalpanā kare tene abhūtārtha kahīe. jem jūṭhun bolanār māṇas jarāpaṇ kāraṇanun bahānun– chhaḷ pāme to anek kalpanā karī tādash karī batāve. te ja kahīe chhīe. joke jīv ane pudgalanī sattā bhinna chhe, svabhāv bhinna chhe, pradesh bhinna chhe topaṇ ekakṣhetrāvagāh sambandhanun chhaḷ (bhānun) prāpta karīne ‘‘ātmadravyane sharīrādi paradravyathī ekapaṇun kahe chhe,’’ mukta dashāmān pragaṭ bhinnatā thāy chhe em vyavahāranay pote ja bhinna bhinna prakāshavāne taiyār thāy chhe. tethī vyavahāranay asatyārtha chhe. प्रायः भूतार्थबोधमुखः सर्वोऽपि संसारः– atishayapaṇe satyārtha je nishchayanay tenā jāṇapaṇāthī ulaṭo je pariṇām (abhiprāy) te badhoy sansār svarūp chhe.

bhāvārthaḥ– sansār koī judo padārtha nathī. ā ātmānā pariṇām nishchayanayanā shraddhānathī vimukh thaī, sharīrādi paradravya sāthe ekatva shraddhānarūp pravarte tenun ja nām sansār. tethī je sansārathī mukta thavā īchchhe chhe teṇe shuddhanayanī sanmukh rahevun yogya chhe.

te ja batāvīe chhīe. jem ghaṇā manuṣhya kādavanā sanyogathī jenun nirmaḷapaṇun āchchhādit thayun chhe evā samaḷ jaḷane ja pīe chhe ane koī potānā hāthavaḍe