20 ] [ puruṣhārthasiddhiupāy rīte kaho chho? teno uttar– rāgādibhāv chetanārūp chhe tethī eno kartā jīv ja chhe, parantu ahī shraddhā karāvavā māṭe mūḷabhūt jīvanā shuddhasvabhāvanī apekṣhāe rāgādi bhāv karmanā nimittathī thāy chhe tethī karmakr̥ut kahyā.
jem koī manuṣhyane bhūt vaḷagyun hoy to te manuṣhya te bhūtanā nimitte nānā prakāranī viparīt cheṣhṭā kare chhe. tethī te cheṣhṭāono kartā to manuṣhya ja chhe parantu te cheṣhṭā manuṣhyano nijabhāv nathī māṭe e cheṣhṭāone bhūtakr̥ut kahīe. tem ā jīv karmanā nimitte nānā prakāranā viparīt bhāvorūpe pariṇame chhe, te bhāvono kartā to jīv ja chhe parantu ā jīvano nijabhāv nathī tethī te bhāvone karmakr̥ut kahīe chhīe. athavā karme karelā je nānā prakāranā paryāy, varṇa, gandh, ras sparsha, karma, athavā dev–nārak–manuṣhya–tiryañchasharīr, sanhanan, sansthānādi bhed athavā putra, mitra, makān, dhan, dhānyādi bhed–e badhāthī shuddhātmā pratyakṣha bhinna ja chhe. jem koī manuṣhya agnānī gurunā kahevāthī ekānt oraḍāmān besī pāḍānun dhyān karavā lāgyo, potāne pāḍā samān moṭā sharīravāḷo chintavavā lāgyo, ākāsh jevaḍā moṭā shiṅgaḍāmvāḷo mānī hun ā oraḍāmānthī kevī rīte nīkaḷīsh em chintavavā lāgyo. te potāne pāḍo na māne to manuṣhyasvarūp pote banī ja rahyo chhe. tem ā jīv mohanā nimittathī potāne varṇādik svarūp mānī devādi paryāyomān āvyo māne chhe. jo na māne to amūrtik shuddhātmā pote banī rahel ja chhe.
ā rīte ā ātmā karmajanit rāgādikabhāv athavā varṇādikabhāv tenāthī sadākāḷ bhinna chhe. kahyun chhe ke –‘‘वर्णाद्या वा राग मोहादयो वा। भिन्ना भावाः सर्वएवास्य पुंसः।।’’ topaṇ agnānī jīvone ātmā karmajanit bhāvothī sanyukta pratibhāse chhe, ‘‘खलु सः प्रतिभासः भवबीजम्’’। nishchayathī ā pratibhās te ja sansāranā bījabhūt chhe.
bhāvārthaḥ– jem badhān vr̥ukṣhonā mūḷabhūt bīj chhe tem anant sansāranun mūḷakāraṇ karmajanit bhāvone potānā mānavā te chhe. āvī rīte ashuddhatānun kāraṇ batāvyun. 14. _________________________________________________________________ 1–ā puruṣh (–ātmā)ne varṇādi, rāgādi athavā mohādi badhāy bhāv (potāthī) bhinna chhe.