pa0 ] [ puruṣhārthasiddhiupāy
uttaraḥ– ā lakṣhaṇamān ativyāpti ane avyāpti banne doṣh lāge chhe. 44.
tyān pratham ja ativyāpti doṣh batāve chheḥ–
anvayārthaḥ– [अपि] ane [युक्ताचरणस्य] yogya ācharaṇavāḷā [सतः] sant puruṣhanā [रागाद्यावेशमन्तरेण] rāgādi bhāvo vinā [प्राणव्यपरोपणात्] kevaḷ prāṇ pīḍanathī [हिंसा] hinsā [जातु एव] kadī paṇ [न हि] nathī [भवति] thatī.
ṭīkāḥ– ‘अपि युक्ताचरणस्य सतः रागाद्यावेशमन्तरेण प्राणव्यपरोपणात् जातु हिंसा न हि भवति’– nishchayathī yogya prayatnapūrvak chhe ācharaṇ jemanun evā je sant puruṣh tene rāgādi bhāvonā pravesh vinā. kevaḷ parajīvanā prāṇ pīḍavāthī ja kadī hinsā thatī nathī.
bhāvārthaḥ– mahāpuruṣh dhyānamān līn chhe athavā gamanādimān sāvadhānatāthī yatnapūrvak pravarte chhe ane kadāch enā sharīranā sambandhathī koī jīvanā prāṇ pīḍāyā topaṇ ene hinsāno doṣh nathī. kemake enā pariṇāmamān kaṣhāy hato nahi. tethī parajīvanā prāṇane pīḍā thāy topaṇ hinsā nām pāme nahi. māṭe ativyāpti doṣh lāge chhe.
āgaḷ avyāpti doṣh batāve chheḥ–
व्युत्थानावस्थायां रागादीनां वशप्रवृत्तायाम्।
म्रियतां जीवो मा वा धावत्यग्रे ध्रुवं हिंसा।। ४६।।
anvayārthaḥ– [रागादीनां] rāgādibhāvonā [वशप्रवृत्तायाम्] vashe pravartelī [व्युत्थानावस्थायां] ayatnāchārarūp pramād avasthāmān [जीवः] jīv [म्रियतां] maro [वा] athavā [मा ‘म्रियतां’] na maro, [हिंसा] hinsā to [ध्रुवं] nishchayathī [अग्रे] āgaḷ ja [धावति] doḍe chhe.
ṭīkāḥ– ‘रागादीनां वश प्रवृत्तायं व्युत्थानावस्थायां जीवः म्रियतां वा मा म्रियतां हिंसा अग्रे ध्रुवं धावति’– rāgādi pramādabhāvanā vashe thatī ūṭhavā–besavā ādirūp kriyāmān jīv mare ke na mare, hinsā to nishchayathī āgaḷ doḍe chhe.