puruṣhārthasiddhiupāy ] [ pa7
‘हिंसा कर्तुम् आरभ्य अपि फलति’– koīe hinsā karavānī sharūāt karī paṇ hinsā pachhī na karī te paṇ phaḷe chhe. bhāvārthaḥ– koīe hinsāno vichār karī hinsā karavāmān lāgyo. pachhī kāraṇ pāmīne hinsā na karī. evī hinsā paṇ phaḷ āpe chhe. ā rīte phaḷ thavānun kāraṇ kahe chhe.
‘अनुभावेन’– kaṣhāyabhāv anusār phaḷ thāy chhe. ā ja pad āgalā sūtromān paṇ ‘dehalī dīpak nyāy’ nī jem badhe jāṇī levun. pa4.
māṭe ja vachche kahyun chheḥ–
बहवो
anvayārthaḥ– [एकः] ek puruṣh [हिंसां] hinsā [करोति] kare chhe. parantu [फलभागिनः] phaḷ bhogavanārā [बहवः] ghaṇā [भवन्ति] thāy chhe. e ja rīte [हिंसां] hinsā [बहवः] ghaṇā māṇaso [विदधति] kare chhe paṇ [हिंंसाफलभुक्] hinsānun phaḷ bhogavanār [एकः] ek puruṣh [भवति] thāy chhe.
ṭīkāḥ– ‘हिंसां एकः करोति फलभागिनः बहवः भवन्ति’– kayārek hinsā to ek māṇas kare chhe ane phaḷ anek māṇaso bhogave chhe. tenun udāharaṇaḥ– chorane (prāṇaghātakarūp shikṣhāmān) ek chaṇḍāḷ ja māre chhe paṇ dekhanārā badhā raudra pariṇām karī pāpanā bhoktā thāy chhe. ‘हिंसां बहवः विदधति एकः हिंसाफलभुक् भवति’– kayāṅk hinsā to ghaṇā puruṣho kare paṇ rājā svāmitvabuddhi karīne prerak thāy chhe tethī te badhī hinsānā phaḷano bhoktā thāy chhe. pap.
अन्यस्य सैव हिंसा दिशत्यहिंसाफलं विपुलम्।। ५६।।
anvayārthaḥ– [कस्यापि] koī puruṣhane to [हिंसा] hinnsā [फलकाले] udayakāḷamān [एकमेक] ek ja [हिंसाफलं] hinsānun phaḷ [दिशति] āpe chhe ane