puruṣhārthasiddhiupāy ] [ 61
tyān pratham ja madyanā doṣh kahe chheḥ–
विस्मृतधर्मा जीवो र्हिंसामविशङ्कमाचरति।। ६२।।
anvayārthaḥ– [मद्यं] dārū [मनो मोहयति] manane mohit kare chhe, ane [मोहितचित्तः] mohit chitta puruṣh [तु] to [धर्मम्] dharmane [विस्मरति] bhūlī jāy chhe tathā [विस्मृतधर्मा] dharmane bhūlī gayelo [जीवः] jīv [अविशङ्कम्] nīḍar thaīne bedhaḍak [हिंसाम्] hinsā [आचरति] āchare chhe.
ṭīkāḥ– ‘मद्यं मनः मोहयति’– madirā manane mohit kare chhe. madirā pīdhā pachhī kāī khabar rahetī nathī. ‘तु मोहितचित्तः धर्मं विस्मरति’– ane mohit chittavāḷo manuṣhya dharmane bhūlī jāy chhe. khabar vinā dharmane koṇ sambhāḷe? ‘विस्मृतधर्मा जीवः अविशङ्कम् हिंसाम् आचरति’– dharmane bhūlelo jīv niḥshaṅkapaṇe hinsā āchare chhe. dharmanī khabar na hovāthī hinsā karavāmān ḍar sheno hoy? māṭe madirā hinsānun paramparā kāraṇ chhe. 62.
āgaḷ madirāne hinsānun sākṣhāt kāraṇ kahe chheḥ–
मद्यं भजतां तेषां हिंसा संजायतेऽवश्यम्।। ६३।।
anvayārthaḥ– [च] ane [मद्यं] madirā [बहूनां] ghaṇā [रसजानां जीवानां] rasathī utpanna thayelā jīvonun [योनिः] utpattisthān [इष्यते] mānavāmān āve chhe. tethī je [मद्यं] madirānun [भजतां] sevan kare chhe tene [तेषां] te jīvonī [हिंसा] hinsā [अवश्यम्] avashya ja [संजायते] thāy chhe.
ṭīkāḥ– ‘च मद्यं रसजानां जीवानां बहूनां योनिः इष्यते’– madirā rasathī utpanna thayelā ghaṇā ekendriyādi jīvonun utpattisthān chhe tethī ‘मद्यं भजतां तेषां हिंसा अवश्यं संजायते’– je madirāpān kare chhe temane te madirānā jīvonī hinsā avashyamev thāy chhe madirāmān jīv ūpajyā hatā te badhāne ā pī gayo to hinsā kem na thāy? 63.