puruṣhārthasiddhiupāy ] [ 81
तत्सावद्यं यस्मात्प्राणिवधाद्याः प्रवर्तन्ते।। ९७।।
anvayārthaḥ– [यत्] je [छेदनभेदनमारणकर्षणवाणिज्यचौर्यवचनादि] chhedan, bhedan, māraṇ, shoṣhaṇ athavā vyāpār ke chorī ādinā vachan chhe [तत्] te badhān [सावद्यं] pāpayukta vachan chhe, [यस्मात्] kāraṇ ke e [प्राणिवधाद्याः] prāṇīhinsā vagere pāparūpe [प्रवर्तन्ते] pravr̥utti kare chhe.
ṭīkāḥ– ‘यत् छेदन भेदन मारण कर्षण वाणिज्य चौर्य वचनादि तत् सर्वं सावद्यं अस्ति यस्मात् प्राणिवधाद्याः प्रवर्तन्ते’– arthaḥ– je nāk vagere chhedavānun vachan, kāpavānun, māravānun, kheñchavānun, vyāpār karavānun chorī karavānun vagere vachan kahevān te badhun avadyasahit jūṭhanun svarūp chhe. enāthī prāṇīono ghāt thāy chhe. 97.
यदपरमपि तापकरं परस्य
anvayārthaḥ– [यत्] je vachan [परस्य] bījā jīvane [अरतिकरं] aprīti karanār, [भीतिकरं] bhay utpanna karanār, [खेदकरं] khed karanār, [वैरशोककलहकरं] ver shok ane kajiyo karāvanār hoy tathā je [अपरमपि] bījā paṇ [तापकरं] santāpone karāvanārun hoy [तत्] te [सर्वं] badhun ja [अप्रियम्] apriy [ज्ञेयम्] jāṇavun.
ṭīkāḥ– ‘यत् वचनं परस्य अरतिकरं भीतिकरं खेदकरं वैरशोककलहकरं तथा अपरमपि तापकरं तत्सर्वं अप्रियं ज्ञेयम्’– arthaḥ– je vachan bījāne arati karanār arthāt būrun lāge tevun hoy, bhay upajāvanār hoy, khed utpanna karanār hoy, tathā verashok ane kalah karavāvāḷun hoy tathā bījun je duḥkh te utpanna karanār hoy te sarva vachan apriy jūṭhano bhed chhe. 98.