82 ] [ puruṣhārthasiddhiupāy
anvayārthaḥ– [यत्] je kāraṇe [अस्मिन्] ā [सर्वस्मिन्नपि] badhān ja vachanomān [प्रमत्तयोगैकहेतुकथनं] pramād sahit yog ja ek hetu kahevāmān āvyo chhe, [तस्मात्] tethī [अनृतवचने] asatya vachanamān [अपि] paṇ [हिंसा] hinsā [नियतं] nishchitarūpe [समवतरति] āve chhe.
ṭīkāḥ– यत् अस्मिन् सर्वस्मिन् अपि अनृतवचने प्रमत्तयोगैकहेतुकथनं अस्ति तस्मात् अनृतवचने हिंसा नियतं समवतरति’– arthaḥ– ā sarva prakāranān jūṭh vachanomān pramādayog ja kāraṇ chhe tethī jūṭhun vachan bolavāmān hinsā avashya ja thāy chhe, kāraṇ ke hinsā pramādathī ja thāy. pramād vinā hinsā thāy nahi. jyān pramād na hoy tyān hinsā hoy nahi. ane jyān pramād chhe tyān hinsā avashya thāy chhe. ‘‘प्रमत्तयोगात् प्राणव्यपरोपणं हिंसा’’ इति वचनात्– (pramādanā yogathī prāṇono ghāt karavo te hinsā chhe e vachan pramāṇe.) 99.
हेयानुष्ठानादेरनुवदनं भवति
anvayārthaḥ– [सकलवितथवचनानाम्] samasta jūṭh vachanono [प्रमत्तयोगे] pramādasahit yog [हेतौ] hetu [निर्दिष्टे सति] nirdiṣhṭa karavāmān āvyo hovāthī [हेयानुष्ठानादेः] hey–upādeyādi anuṣhṭhānonun [अनुवदनं] kahevun [असत्यम्] jūṭh [न भवति] nathī.
ṭīkāḥ– ‘सकल वितथ वचनानां प्रमत्तयोगे हेतौ निर्दिष्टे सति हेयानुष्ठानादेः अनुवदनं असत्यं न भवति’– arthaḥ– samasta jūṭh vachanonun kāraṇ pramādasahit yogane batāvīne hey ane upādeyanun vāramvār kathan karavun–upadesh karavo te jūṭh nathī.
bhāvārthaḥ– jūṭh vachananā tyāgī mahāmuni hey ane upādeyano vāramvār upadesh kare chhe; tyān pāpanī nindā karatān pāpī jīvane temano upadesh būro lāge, athavā koīne dharmopadesh āpavāthī kharāb lāge, te duḥkh pāme, paṇ te āchāryone jūṭhano doṣh lāgato nathī. kemake temane pramād (kaṣhāy) nathī. pramādapūrvak vachanamān ja hinsā chhe. tethī ja kahyun chhe ke pramādasahit yogathī vachan bolavān te ja jūṭh chhe, anyathā nahi. 100.