puruṣhārthasiddhiupāy ] [ 87
anvayārthaḥ– [यत्] je [वेदरागयोगात्] vedanā rāgarūp yogathī [मैथुनं] strī– puruṣhono sahavās [अभिधीयते] kahevāmān āve chhe [तत्] te [अब्रह्म] abrahma chhe ane [तत्र] te sahavāsamān [वधस्य] prāṇivadhano [सर्वत्र] sarvasthānamān [सद्भावात्] sadbhāv hovāthī [हिंसा] hinsā [अवतरित] thāy chhe.
ṭīkāḥ– ‘यत् वेदरागयोगात् मैथुनं अभिधीयते तत् अब्रह्म भवति तत्र हिंसा अवतरति (यतः) सर्वत्र वधस्य सद्भावात्’– je puruṣhaved, strīved ane napunsakavedanā pariṇamanarūp rāgabhāv sahitanā yogathī maithun arthāt strī–puruṣhe maḷīne kāmasevan karavun te kushīl chhe. te kushīlamān hinsā utpanna thāy chhe kāraṇ ke kushīl karanār ane karāvanārane sarvatra hinsāno sadbhāv chhe.
bhāvārthaḥ– strīnī yoni, nābhi, kuch ane kāṅkhamān manuṣhyākāranā asañgnī pañchendriy jīv utpanna thāy chhe, tethī strī sāthe sahavās karavāthī dravyahinsā thāy chhe ane strī–puruṣh bannene kāmarūp pariṇām thāy chhe tethī bhāvahinsā thāy chhe. sharīranī shithilatādinā nimitte potānā dravyaprāṇano ghāt thāy chhe. par jīv strī ke puruṣhanā vikār pariṇāmanun kāraṇ chhe athavā tene pīḍā ūpaje chhe, tenā pariṇām vikārī thāy chhe tethī anya jīvanā bhāvaprāṇano ghāt thāy chhe. vaḷī maithunamān ghaṇān jīvo mare chhe, e rīte anya jīvanā dravyaprāṇano ghāt thāy chhe. 107.
बहवो जीवा योनौ हिंस्यन्ते मैथुने तद्वत्।। १०८।।
anvayārthaḥ– [यद्वत्] jem [तिलनाल्यां] talanī naḷīmān [तप्तायसि विनिहिते] tapelā lokhaṇḍano saḷiyo nākhavāthī [तिलाः] tal [हिंस्यन्ते] baḷī jāy chhe [तद्वत्] tem [मैथुने] maithun vakhate [योनौ] yonimān paṇ [बहवो जीवाः] ghaṇā jīvo [हिंस्यन्ते] mare chhe.
ṭīkāḥ– ‘यद्वत् तिलनाल्यां तप्तायसि विनिहिते (सति) तिलाः हिंस्यन्ते तद्वत् योनौ मैथुने (कृते सति) बहवो जीवाः हिंस्यन्ते’– jem talathī bharelī naḷīmān tapāvelo lokhaṇḍano saḷiyo nākhavāthī te naḷīnā badhā tal baḷī jāy chhe tem strīnā aṅgamān puruṣhanān aṅgathī maithun karavāmān āvatān yonigat je jīvo hoy chhe te badhā tarat ja maraṇ pāme chhe e ja pragaṭarūpe dravyahinsā chhe. 108.