Page 197 of 315
PDF/HTML Page 221 of 339
single page version

‘स्मर्तव्यो’ ज्ञातव्यः । कः ? ‘पापोपदेशः’ पापः पापोपार्जनहेतुरुपदेशः । कथंभूतः ? ‘कथाप्रसंगः’ कथानां तिर्यक्क्लेशादिवार्तानां प्रसंगः पुनः पुनः प्रवृत्तिः । किंविशिष्टः ? ‘प्रसवः’ प्रसूत इति प्रभवः उत्पादकः । केषामित्याह — ‘तिर्यगित्यादि’, तिर्यक्क्लेशश्च हस्तिदमनादिः, वाणिज्या च वाणिजां कर्म क्रयविक्रयादि, हिंसा च प्राणिवधः, ‘आरंभश्च’ कृष्यादिः, ‘प्रलम्भनं’ च वचनं तानि आदिर्येषां मनुष्यक्लेशादीनां तानि तथोक्तानि तेषाम् ।।७६।।

anvayārtha : — [तिर्य्यक्क्लेशवणिज्याहिंसारम्भप्रलम्भनादीनाम् ] tiryañchone klesh upajāvanārī, vāṇijyanī (kharīdavā – vechavānā vyāpāranī), hinsānī, ārambhanī tathā ṭhagāī ādinī [कथाप्रसंग प्रसवः ] (pāp upaje evī) kathāono prasaṅg utpanna karavo tene [पापः उपदेशः ] pāpopadesh anarthadaṇḍ [स्मर्तव्यः ] jāṇavo.

ṭīkā : — ‘स्मर्तव्यः’ jāṇavo joīe. shun? ‘पापः उपदेशः’ pāpano upadesh-pāp eṭale pāp upārjan karavāmān kāraṇabhūt evo upadesh. kevo (upadesh)? ‘कथाप्रसंगः’ tiryañch, kleshādinī vārtāonā prasaṅgarūp (upadesh) arthāt temanī (vārtāonī) vāramvār pravr̥uttirūp (upadesh); kevā prakārano? ‘प्रसवः’ utpanna kare te prasav – utpādak. kono (utpādak) te kahe chhe — ‘तिर्यगित्यादि’ तिर्यक्क्लेशः hāthīne damanādi, ‘वणिज्या’ vāṇijyane kharīdavā – vechavānī kriyā, ‘हिंसा’ prāṇīno vadh, ‘आरम्भः’ khetī ādi, ‘प्रलम्भनम्’ ṭhagavun, vagere manuṣhyane kleshādirūp ukta kāryone (utpanna kare tevī kathāonā १. क्लेशतिर्यग्वणिज्यावधकारंभकादिषु पापसंयुतं वचनं पापोपदेशः । तद्यथाअस्मिन् देशे दासा दास्यः

Page 198 of 315
PDF/HTML Page 222 of 339
single page version

अथ हिंसादानं किमित्याह —

‘हिंसादानं ब्रुवन्ति’ । के ते ? ‘बुधा’ गणधरदेवादयः । किं तत् ? ‘दानं’ । यत्केषां ? ‘वधहेतूनां’ हिंसाकारणानां । केषां तत्कारणानामित्याह — ‘परश्वित्यादि’ । परशुश्च कृपाणश्च खनित्रं च ज्वलनश्चाऽऽयुधानि च क्षुरिकालकुटादीनि श्रृंगि च विषसामान्यं श्रृंखला च ता आदयो येषां ते तथोक्तास्तेषाम् ।।७७।। prasaṅgane pāpopadesh anarthadaṇḍ kahe chhe.)

bhāvārtha : — tiryañchone klesh utpanna kare tevo upadesh, vyāpār sambandhī upadesh, hinsā tathā ārambhano upadesh, chhetarapiṇḍīno upadesh vagere niṣhprayojan pāpanā upadeshane arthāt tevān pāp utpanna kare tevī vārtāonā prasaṅgane vāramvār upasthit karavā; tene pāpopadesh anarthadaṇḍ kahe chhe.² 76.

anvayārtha : — [बुधाः ] gaṇadharādik budh jano, [वधहेतुनाम् ] hinsānān kāraṇ evā, [परशुकृपाणखनित्रज्वलनायुधश्रृङ्गिश्रृंखलादीनाम् ] pharasī, talavār, kodāḷī – pāvaḍā, agni, astra – shastra (laḍāīnān hathiyār), viṣh, beḍī (sāṅkaḷ) ādinun [दानम् ] devun; tene [हिंसादानं ] hinsādān anarthadaṇḍ [ब्रुवन्ति ] kahe chhe.

ṭīkā : — ‘हिंसादानं ब्रुवन्ति’ hinsādān kahe chhe. koṇ te? ‘बुधाः’ gaṇadharā- devādi; te shun chhe? ‘दानं’ dān. konā kāraṇarūp? ‘वधहेतूनाम्’ hinsānān kāraṇorūp. hinsānā kāraṇorūp shun – shun chhe, te kahe chhe — ‘परश्वित्यादि’ pharasī, kr̥upāṇ (talavār), kodāḷī – pāvaḍā, agni, āyudh (laḍāīnān hathiyāro), chharī, kaṭārādi, kālakūṭādi viṣh, १. विषशस्त्राग्निरज्जुकशादण्डादिहिंसोपकरणप्रदानींनाम्तिभेदात् हिंसाप्रदानमित्युच्यते । २. क्लेशतिर्यग्वाणिज्यावधकारंभकादिषु पापसंयुतं वचनं पापोपदेशः ।

Page 199 of 315
PDF/HTML Page 223 of 339
single page version

‘अपध्यानं शासति’ प्रतिपादयन्ति । के ते ? ‘विशदा’ विचक्षणाः । क्व ? ‘जिनशासने’ । किं तत् ? ‘आध्यानं’ चिन्तनं । कस्य ? ‘वधबंधच्छेदादेः’ । कस्मात् ? ‘द्वेषात्’ । न केवलं द्वेषादपि ‘रागाद्वा’ ध्यानं । कस्य ? ‘परकलत्रादेः’ ।।७८।। sāṅkaḷ (beḍī) ādinun dān devun tene hinsādān kahe chhe.

bhāvārtha : — manuṣhya tathā tiryañchonī hinsānā kāraṇabhūt pharasī, talavār, kodāḷī – pāvaḍā, agni (bandūk, top, bomba vagere), āyudh (astra – shastra), viṣh, beḍī (sāṅkaḷ) ādi hinsānān sādhano bījāne āpavān; tene buddhimān āchārya hinsādān anarthadaṇḍ kahe chhe.² 77.

have apadhyānanā svarūpanun vyākhyān karavāne kahe chhe —

anvayārtha : — [जिनशासने विशदाः ] jinashāsanamān – jainadharmamān vichakṣhaṇ puruṣho [द्वेषात् ] dveṣhanā kāraṇe [वधबन्धच्छेदादेः ] vadh, bandh ane chhedādinun [च ] ane [रागात् ] rāganā kāraṇe [परकलत्रादेः ] pārakī strī ādinun [आध्यानम् ] vāramvār chintavan karavun tene, [अपध्यानम् ] apadhyān nāmano anarthadaṇḍ [शासति ] kahe chhe.

ṭīkā : — ‘द्वेषात्’ dveṣhanā kāraṇe ‘वधबन्धच्छेदादेः’ vadh, bandh ane chhedādinān ‘आध्यानं’ chintanane tem ja ‘रागाद्वा’ rāganā kāraṇe ‘परकलत्रादेः’ parastrī ādinā dhyānane ‘जिनशासने विशदाः’ jinashāsanamān vichakṣhaṇ puruṣho ‘अपध्यानं शासति’ apadhyān nāmano anarthadaṇḍ kahe chhe. १. परेषां जयपराजयवधाऽङ्गच्छेदस्वहरणादि कथं स्यादिति मनसा चिन्तनमपध्यानं । २. विषशस्त्राग्निरज्जुकशादण्डादिहिंसोपकरणप्रदानं हिंसाप्रदानमित्युच्यते ।

Page 200 of 315
PDF/HTML Page 224 of 339
single page version

साम्प्रतं दुःश्रुतिस्वरूपं प्ररूपयन्नाह —

‘दुःश्रुतिर्भवति’ । कासौ ? ‘श्रुतिः’ श्रवणं । केषां ? ‘अवधीनां’ शास्त्राणां । किं कुर्वतां ? ‘कलुषयतां मलिनयतां’ किं तत् ? चेतः’ क्रोधमानमायालोभाद्याविष्टं चित्तं कुर्वतामित्यर्थः । कैः कृत्वेत्याह — ‘आरंभेत्यादि’ आरंभश्च कृष्यादिः संगश्च परिग्रहः तयोः प्रतिपादनं वार्तानीतौ विधीयते । ‘कृषिः पशुपाल्यं२ वाणिज्यं च वार्ता’ इत्यमिधानात्, साहसं

bhāvārtha : — rāgathī anyanī strī tathā dveṣhathī paraputrādikano vadh, bandh ane chhedādi thāy – evun chintavan karavun tene jinashāsanamān kushaḷ vidvāno apadhyān anarthadaṇḍ kahe chhe.³ 78.

have duḥshrutinun svarūp prarūpaṇ karī kahe chhe —

anvayārtha : — [आरंभसङ्गसाहसमिथ्यात्वद्वेषरागमदमदनैः ] ārambh, saṅg (parigrah), sāhas, mithyātva, dveṣh, rāg, mad ane viṣhayabhogo dvārā [चेतः ] chittane [कलुषयताम् ] kaluṣhit karanār, [अवधीनाम् ] shāstronun [श्रुतिः ] shravaṇ karavun; te [दुःश्रुति ] duḥshruti nāmano anarthadaṇḍ [भवति ] chhe.

ṭīkā : — ‘दुःश्रुतिर्भवति’ duḥshruti chhe. te shun chhe? ‘श्रुतिः’ shravaṇ. konun (shravaṇ)? ‘अवधीनाम्’ shāstronun. shun karatān (shāstronun)? ‘कलुषयताम्’ kaluṣhit-malin karatān. kone (malin karatān)? ‘चेतः’ chittane. chittane krodh, mān, māyā ane lobhathī āviṣhṭa karatān evo artha chhe. shā vaḍe karīne? te kahe chhe — ‘आरंभेत्यादि’ ārambh eṭale kr̥uṣhi ādi ane saṅg eṭale parigrah banne sambandhī dhandhānun pratipādan nītishāstramān karavāmān āvyun chhe. ‘‘कृषिः पशुपाल्यं वाणिज्यं च वार्ता’ kr̥uṣhi, pashupālan, vāṇijya sambandhīnun pratipādan te १. हिंसारागादिप्रवर्धितदुष्टकथाश्रवणशिक्षणव्यावृत्तिरशुभश्रुतिरित्याख्यायते] । २. कृषिः पशुपाल्यवाणिज्या

Page 201 of 315
PDF/HTML Page 225 of 339
single page version

चात्यद्भुतं कर्म वीरकथायां प्रतिपाद्यते, मिथ्यात्वं चाद्वैतक्षणिकमित्यादि, प्रमाणविरुद्धार्थ- प्रतिपादकशास्त्रेण क्रियते, द्वेषश्च विद्वेषीकरणादिशास्त्रेणाभिधीयते रागश्च वशीकरणादि- शास्त्रेण विधीयते, मदश्च ‘वर्णानां ब्राह्मणो गुरु’रित्यादिग्रन्थाज्ज्ञायते, मदनश्च १

विलासपताकादिशास्त्रादुत्कटो भवति तैः एतैः कृत्वा चेतः कलुषयतां शास्त्राणां श्रुतिर्दुःश्रुतिर्भवति ।।७९।।

अधुना प्रमादचर्यास्वरूपं निरूपयन्नाह — vārtā chhe evā vachanathī sāhas eṭale ati adbhut karma – tenun pratipādan vīrakathāmān karavāmān āvyun chhe; mithyātvanun pratipādan – advait ane kṣhaṇik ityādi (anekāntavād) – tenun varṇan pramāṇaviruddha arthapratipādak shāstrathī karavāmān āvyun chhe. dveṣhanun kathan vidveṣh ādi utpanna kare tevā shāstrathī karavāmān āvyun chhe, rāganun kathan vashīkaraṇādi shāstrathī karavāmān āvyun chhe, ‘chaturvarṇomān brāhmaṇ guru chhe’ — ityādi granthathī madanun (ahaṅkāranun hovun jāṇavāmān āve chhe.) ane ratiguṇavilās patākādi shāstrathī madan utkr̥uṣhṭa (tīvra – ugra) bane chhe. e vaḍe (ārambh, parigrahādi vaḍe) karīne chittane kaluṣhit karanār shāstronun shravaṇ te duḥshruti anarthadaṇḍavrat chhe.

bhāvārtha : — je ārambh, parigrah, sāhas, mithyātva, dveṣh, rāg, mad ane madan (kām)nun kathan karī chittane kaluṣhit (malin) kare tevān shāstronun shravaṇ karavun; tene duḥshruti anarthadaṇḍ kahe chhe.

kr̥uṣhishāstrādi ārambhanun, rājavidyā, vaṇigvidyānā granthādi parigrahanun, vīrakathā – abhimanyu nāṭakādi sāhasanun, pramāṇaviruddha advait shāstrādi mithyātvanun, kauṭilyapurāṇādi rāganun, vashīkaraṇashāstrādi dveṣhanun, ‘varṇomān brāhmaṇ guru chhe’ ityādi pratipādak shāstrādi madanun ane ratirahasya, bhāminīvilās granthādi mahān (viṣhayabhog)nun pratipādan karī chittane kaluṣhit kare chhe. māṭe tevān shāstronun (vikathā) nāṭak, upanyās, kahānī ādinun paṭhan, pāṭhan, shravaṇ ane manan te duḥshruti anarthadaṇḍ chhe. 79.

have pramādacharyā anarthadaṇḍanā svarūpanun nirūpaṇ karī kahe chhe — १. रतिविलासगुणपताकादि घ ।

Page 202 of 315
PDF/HTML Page 226 of 339
single page version

क्षितिसलिलदहनपवनारम्भं विफलं वनस्पतिच्छेदं ।

सरणं सारणमपि च १प्रमादचर्यां प्रभाषन्ते ।।८०।।

‘प्रभाषन्ते’ प्रतिपादयन्ति । कां ? ‘प्रमादचर्यां । किं तदित्याह — ‘क्षितीत्यादि’ । क्षितिश्च सलिलं च दहनश्च पवनश्च तेषामारम्भं क्षितिखननसलिलप्रक्षेपणदहनप्रज्वलन- पवनकरणलक्षणं । किंविशिष्टं ? ‘विफलं’ निष्प्रयोजनं । तथा ‘वनस्पतिच्छेदं’ विफलं । न केवलमेतदेव किन्तु ‘सरणं सारणमपि च’ सरणं स्वयं निष्प्रयोजनं पर्यटनं सारणमन्यस्य निष्प्रयोजनं गमनप्रेरणं ।।८०।।

anvayārtha : — [विफलम् ] koī matalab (prayojan) vinā [क्षितिसलिलदहनपवनारम्भम् ] kṣhiti – ārambh (jamīn khodavī), salil – ārambh (pāṇī vahevaḍāvavun – ḍhoḷavun) dahan – ārambh (agni saḷagāvavo), pavan – ārambh (pavan nākhavo), [वनस्पतिच्छेदम् ] vanaspatino chhed karavo, [सरणम् ] svayam ghūmavun, [सारणम् ] bījāone ghūmāvavun – tene [प्रमादचर्याम् ] pramādacharyā (anarthadaṇḍ) [प्रभाषन्ते ] kahe chhe.

ṭīkā : — ‘प्रभाषन्ते’ pratipādan kare chhe – kahe chhe. shun (kahe chhe)? ‘प्रमादचर्याम्’ pramādacharyā. te shun chhe? te kahe chhe — ‘क्षितीत्यादि’ jamīn, pāṇī, agni ane pavan temano ārambh arthāt jamīn khodavī, pāṇīnun prakṣhepaṇ karavun (ḍhoḷavun), agni saḷagāvavo ane pavan (utpanna) karavārūp ārambh. kevo (ārambh)? ‘विफलं’ niṣhprayojan tathā ‘वनस्पतिच्छेदं’ niṣhprayojan – viphaḷ vanaspatine chhedavī. keval e ja nahi, parantu ‘सरणं सारणमपि च’ svayam niṣhprayojan bhaṭakavun ane bījāne niṣhprayojan bhaṭakavā preraṇā karavī ( – e badhī niṣhprayojan ārambhajanak kriyāne pramādacharyā anarthadaṇḍ kahe chhe.)

bhāvārtha : — kṣhiti ārambh (jamīn khodavī), salil ārambh (pāṇī ḍhoḷavun), dahanārambh (agni saḷagāvavo), pavanārambh (pavan chalāvavo) tathā vanaspati toḍavī, niṣhprayojan ahīn tahīn bhaṭakavun ane anyane vinā kāraṇ bhaṭakavā māṭe preraṇā karavī vagere niṣhprayojan ārambhajanak kriyāne pramādacharyā anarthadaṇḍ kahe chhe. 80. १. प्रयोजनमन्तरेणापि वृक्षादिच्छेदन – भूमिकुट्टन – सलिलसेचन – वधकर्म प्रमादचरितमिति कथ्यते ।

Page 203 of 315
PDF/HTML Page 227 of 339
single page version

‘व्यतीतयो’ऽतीचारा भवन्ति । कस्य ? ‘अनर्थदण्डकृद्विरतेः’ अनर्थ निष्प्रयोजनं दण्डं दोषं कुर्वन्तीत्यनर्थदंडकृतः पापोपदेशादयस्तेषां विरतिर्यस्य तस्य । कति ? ‘पंच’ । कथमित्याह — ‘कन्दर्पेत्यादि’, रागोद्रेकात्प्रहासमिश्रो भण्डिमाप्रधानो वचनप्रयोगः कंदर्पः, प्रहासो भंडिमावचनं भंडिमोपेतकायव्यापारप्रयुक्तं कौत्कुच्यं, धाष्टर्यप्रायं बहुप्रलापित्वं मौखर्यं, यावतार्थेनोपभोगपरिभोगौ भवतस्ततोऽधिकस्य करणमतिप्रसाधनम्, एतानि चत्वारि,

e pramāṇe anarthadaṇḍavirati vratanun pratipādan karīne have tenā atichāro kahe chhe —

anvayārtha : — [कन्दर्पम् ] mashkarī sāthe ashiṣhṭa vachan kahevun, [कौत्कुच्यम् ] sharīranī kucheṣhṭā sāthe ashiṣhṭa vachan kahevun, [मौखर्यम् ] vr̥uthā bahu bakavād karavo, [अतिप्रसाधनम् ] bhogopabhoganī sāmagrī āvashyakatā karatān vadhu ekaṭhī karavī, [च ] ane [असमीक्ष्य अधिकरणम् ] vinā vichāre kām karavun — e [पञ्च ] pāñch [अनर्थदण्डकृद्विरतेः ] anarthadaṇḍavirati vratanā [व्यतीतयः ] atichāro chhe.

ṭīkā : — ‘व्यतीतयः’ atichāro chhe. konā? ‘अनर्थदंडकृद्विरतेः’ anarthadaṇḍavirati vratanā. अनर्थ niṣhprayojan, दण्डं doṣh kare te, anarthadaṇḍakr̥ut pāpopadeshādi — temanāthī jene virati chhe, tenā (anarthadaṇḍakr̥ut virati vratanā). keṭalā (atichāro)? pāñch. ‘kevā’ te kahe chhe — ‘कन्दर्पेत्यादि’ कंदर्प arthāt rāganī prabaḷatāthī hāsyamishrit ashiṣhṭapradhān vachanaprayog te kandarpa, ‘कौत्कुच्यम्’ hāsya ane ashiṣhṭa vachanasahit kāyanī kutsit cheṣhṭā karavī te kautkuchya, ‘मौखर्यम्’ dhr̥uṣhṭatāpūrvak bahu bakavād karavo te maukharya, ‘अतिप्रसाधनम्’ jeṭalā prayojanathī bhog ane upabhoganī (sāmagrī) bane tenāthī adhik sāmagrī ekatra karavī (arthāt āvashyakatā karatān adhik bhogopabhoganī sāmagrī ekatra karavī te ati

Page 204 of 315
PDF/HTML Page 228 of 339
single page version

असमीक्ष्याधिकरणं पंचमं असमीक्ष्य प्रयोजनमपर्यालोच्य आधिक्येन कार्यस्य करणमसमीक्ष्याधिकरणं ।।८१।।

साम्प्रतं भोगोपभोगपरिमाणलक्षणं गुणव्रतमाख्यातुमाह —

‘भोगोपभोगपरिमाणं’ भवति । किं तत् ? ‘यत्परिसंख्यानं’ परिगणनं । केषां ? prasādhan e chār ane pāñchamun ‘असमीक्ष्यअधिकरणम्’ prayojan vichāryā vinā adhikatāthī kārya karavun, te asamīkṣhya – adhikaraṇ atichāro chhe.

bhāvārtha : — anarthadaṇḍavratanā pāñch atichāro chhe te nīche pramāṇe chhe —

adhikār karī levo. 81. have bhogopabhogaparimāṇarūp guṇavratanun vyākhyān karavāne kahe chhe —

anvayārtha : — [अवधौ ] parigrahaparimāṇ vratamān karelī parigrahanī maryādā hotān [रागरतीनाम् ] viṣhayonā rāgathī thatī ratine (āsaktine, lālasāne) [तनुकृतये ] ghaṭāḍavā māṭe [अक्षार्थानाम् ] indriy – viṣhayonun [अर्थवताम् अपि ] teo (indriyasukharūp) prayojananā sādhak hovā chhatān paṇ [परिसंख्यानम् ] parimāṇ karavun te [भोगोपभोगपरिमाणम् ] bhogopabhogaparimāṇ nāmanun guṇavrat [उच्यते ] kahevāy chhe.

ṭīkā : — ‘भोगोपभोगपरिमाणम्’ bhogopabhogaparimāṇ guṇavrat chhe. te shun chhe? ‘यत् परिसंख्यानम्’ parimāṇ karavun te. konun (parimāṇ) chhe? ‘अक्षार्थानाम्’ indriyonā

Page 205 of 315
PDF/HTML Page 229 of 339
single page version

‘अक्षार्थाना’मिन्द्रियविषयाणां । कथंभूतानामपि तेषां ? ‘अर्थवतामपि’ सुखादिलक्षण- प्रयोजनसंपादकानामपि अथवाऽर्थवतां सग्रन्थानामपि श्रावकाणां । तेषां परिसंख्यानं । किमर्थं ? ‘तनूकृतये’ १कृशतरत्वकरणार्थं । कासां ? ‘रागरतीनां’ रागेण विषयेषु रागोद्रेकेण रतयः आसक्तयस्तासां । कस्मिन् सति ? ‘अवधौ’ विषयपरिमाणे ।।८२।।

अथ को भोगः कश्चोपभोगो यत्परिमाणं क्रियते इत्याशंक्याह —

viṣhayonun. te kevā hovā chhatān? ‘अर्थवतामपि’ sukhādirūp prayojananā sampādak hovā chhatān; athavā parigrah sahit shrāvakone paṇ indriyonā viṣhayonun parimāṇ karavun te. shā māṭe? ‘तनूकृतये’ vadhu kr̥ush karavā māṭe (vadhu ghaṭāḍavā māṭe). kone (ghaṭāḍavā māṭe)? ‘रागरतीनां’ viṣhayonā rāganī tīvratāthī je āsakti (rati) thāy chhe tene (ghaṭāḍavā māṭe). shun hotān? viṣhayonun parimāṇ hotān.

bhāvārtha : — indriyonān viṣhayomān rāganā udrekathī (prabaḷatāthī) je āsakti thāy chhe tene ghaṭāḍavā māṭe digvratanī maryādānī andar paṇ prayojanabhūt indriyonā viṣhayonun paṇ parimāṇ karavun arthāt nitya upayogamān āve tevā indriyonā viṣhayonun niyat samay sudhī yā jīvanaparyant parimāṇ karavun – tene bhogopabhogaparimāṇavrat kahe chhe. 82.

have bhog shun ane upabhog shun, jenun parimāṇ karavāmān āve chhe? evī āshaṅkā karīne kahe chhe —

anvayārtha : — [अशनप्रभृतिः ] bhojan ādik [पञ्चेन्द्रियः ] pāñch indriyonā [विषयः ] viṣhayo [भुक्त्वा ] bhogavīne je (viṣhayo) [परिहातव्यः ] chhoḍī devā yogya chhe te [भोगः ] bhog chhe ane [वसनप्रभृति ] je vastrādi viṣhayo [भुक्त्वा ] bhogavīne [पुनः ] pharīthī [भोक्तव्यः ] bhogavavā yogya chhe, te [उपभोगः ] upabhog chhe. १. कृशत्वकरणाय घ० । २. भोगसंख्यानं पंचविधं त्रसघातप्रमादबहुवधानिष्टानुपसेव्यविषयभेदात् । मधु मांसं सदा परिहर्तव्यं त्रसघातं

Page 206 of 315
PDF/HTML Page 230 of 339
single page version

पंचेन्द्रियाणामयं ‘पाञ्चेन्द्रियो विषयः’ । ‘भुक्त्वा’ ‘परिहातव्य’ स्त्याज्यः स ‘भोगो’ऽशनपुष्पगंधविलेपनप्रभृतिः । यः पूर्वं भुक्त्वा पुनश्च भोक्तव्यः स ‘उपभोगो’ वसनाभरणप्रभृतिः वसनं वस्त्रम् ।।८३।।

१

त्रसहतिपरिहरणार्थं क्षौद्रं पिशितं प्रमादपरिहृतये ।

मद्यं च वर्जनीयं जिनचरणौ शरणमुपयातैः ।।८४।।

ṭīkā : — ‘पाञ्चेन्द्रियः विषयः’ pāñch indriyo sambandhī viṣhayo, ‘भुक्त्वा परिहातव्यस्त्याज्यः’ bhogavīne je chhoḍavā yogya chhe, te ‘भोगः’ bhog chhe. jem ke ‘अशनप्रभृति’ bhojan, puṣhpa, gandh, vilepan vagere. je (viṣhayo) pahelān ‘भुक्त्वा’ bhogavīne ‘पुनश्च भोक्तव्यः’ pharīthī bhogavavā yogya chhe te ‘उपभोगः’ upabhog chhe, jem ke ‘वसनप्रभृतिः’ (vastra) ābhūṣhaṇ vagere.

bhāvārtha : — je pāñch indriyono viṣhay (padārtha) ekavār bhogavyā pachhī pharīthī bhogavavā yogya rahe nahi tene bhog kahe chhe; jem ke bhojan, gandh, māḷā vagere ane je padārtha vāramvār bhogavavāmān āve chhe tene upabhog kahe chhe; jem ke vastra, ābhūṣhaṇ vagere.

je bhog – upabhoganī vastuone bhogavavāmān āvatān dravyahinsā thāy te to sarvathā tyājya chhe, parantu je vastuo bhogavavāmān āvatān dravyahinsā to nathī thatī, paṇ tene bhogavavānī lālasārūp rāgajanit bhāvahinsā avashya thāy chhe; māṭe tene ghaṭāḍavā māṭe tevī vastuonun kāḷanī maryādāthī parimāṇ karavun yogya chhe. 83.

dārū ādi padārtha bhogarūp hovā chhatān, (temān) tras jīvono ghāt thato hovānā kāraṇe aṇuvratadhārīoe teno tyāg karavo em kahe chhe —

anvayārtha : — [जिनचरणौ ] jinendradevanā charaṇonā [शरणम् ] sharaṇe [उपयातैः ] gayelā (shrāvakoe) [त्रसहतिपरिहरणार्थम् ] tras jīvonī hinsā dūr karavā māṭe [क्षौद्रं ] madhu, [पिशितम् ] mānsano [च ] ane [प्रमादपरिहृतये ] pramādano parihār (tyāg) karavā māṭe [मद्यम् ] dārūno [वर्जनीयम् ] tyāg karavā yogya chhe. १. मद्यादिरूपभोगरूपोऽपि घ ।

Page 207 of 315
PDF/HTML Page 231 of 339
single page version

‘वर्जनीयं’ । किं तत् ? क्षौद्रं’ मधु । तथा ‘पिशितं’ । किमर्थं ? ‘त्रसहतिपरिहरणार्थं’ त्रसानां द्वीन्द्रियादीनां हतिर्वधस्तत्परिहरणार्थं । तथा ‘मद्यं च’ वर्जनीयं । किमर्थं ? ‘प्रमादपरिहृतये’ माता भार्यति विवेकाभावः प्रमादस्तस्य परिहृतये परिहारार्थं । कैरेतद्वर्जनीयं ? ‘शरणमुपयातैः’ शरणमुपगतैः । कौ ? ‘जिनचरणौ’ श्रावकैस्तत्त्याज्यमित्यर्थः ।।८४।।

तथैतदपि तैस्त्याज्यमित्याह —

ṭīkā : — ‘वर्जनीयं’ tyāg karavā yogya chhe. shun te? ‘क्षौद्रं’ madh tathā ‘पिशितं’ māns shā māṭe? ‘त्रसहितपरिहारणार्थं’ be indriyādi tras jīvono ghāt dūr karavā māṭe tathā ‘मद्यं च’ dārūno paṇ tyāg karavā yogya chhe. shā māṭe? ‘प्रमादपरिहृतये’ ‘ā mātā chhe, ā bhāryā chhe’ evā vivekano abhāv te pramād, teno parihār karavā māṭe. konā dvārā te tyāgavā yogya chhe? ‘शरणमुपयातैः’ sharaṇe gayelā shrāvako dvārā. konā (sharaṇe)? ‘जिनचरणौ’ jinendradevanā charaṇonā, (jinanā charaṇonā sharaṇe gayelā) shrāvako dvārā te (madh, māns ane dārū) tyāgavā yogya chhe. evo artha chhe.

bhāvārtha : — madh (madhu) ane māns khāvāthī tras jīvonī hinsā thāy chhe ane dārū (madirā) pīvāthī unmattatā – pāgalapaṇun āve chhe, sat ane asatno vivek raheto nathī arthāt ati pramādanī utpatti thāy chhe ane trasahinsā paṇ thāy chhe. māṭe jinendradevanā bhaktoe trasahinsā ane pramādane dūr karavā māṭe madh, māns ane dārūno sarvathā jīvanaparyant tyāg karavo joīe.

aphīṇ, gāñjo, charas, bhāṅg, tamāku vagere chījo pramād vadhāranārī tathā ātmānā svabhāvane vikārī kare chhe, māṭe tevī chījono paṇ tyāg karavo joīe. 84.

tevī rīte temaṇe āno paṇ (sarvathā) tyāg karavo em kahe chhe —

anvayārtha : — (bhogopabhogaparimāṇ vratamān) [अल्पफलबहुविघातात् ] phaḷ thoḍun १. केतक्यर्जुनपुष्पादीनि बहुजन्तुयोनिस्थानानि श्रृङ्गवेरमूलकहरिद्रानिम्बकुसुमादीन्यनन्तकायव्यपदेशार्हाणि

Page 208 of 315
PDF/HTML Page 232 of 339
single page version

‘अवहेयं’ त्याज्यं । किं तत् ? ‘मूलकं’ । तथा ‘श्रृङ्गवेराणि’ आर्द्रकाणि । किं विशिष्टानि ? ‘आर्द्राणि’ अशुष्काणि१ । तथा नवनीतं च । निम्बकुसुममित्युपलक्षणं सकलकुसुमविशेषाणां तेषां । तथा कैतकं केतक्या इदं कैतकं गुधरा इत्येवं, इत्यादि सर्वमवहेयं । कस्मात् ‘अल्पफलबहुविघातात्’ । अल्पं फलं यस्यासावल्पफलः, बहूनां त्रसजीवानां विघातो विनाशो बहुविघातः अल्पफलश्चासौ बहुविघातश्च तस्मात् ।।८५।। ane sthāvar jīvonī hinsā adhik hovāthī [आर्द्राणि ] sachitta [श्रृंगवेराणि ] adarak, [मूलम् ] kandamūḷ, [नवनीतनिम्बकुसुमम् ] mākhaṇ, līmaḍāno kor, [कैतकम् ] ketakīnān phūl [इति ] anek [एवम् ] evā prakāranī anya vastuono [अवहेयं ] tyāg karavo joīe.

ṭīkā : — ‘अवहेयम्’ tyāg karavo joīe. shun te? ‘मूलकं’ kandamūḷ tathā ‘श्रृंगवेराणि’ ādu kevun? ‘आर्द्राणि’ sachitta – līlī – sūkāyelī nahi (apakav) tathā ‘नवनीतनिम्बकुसुमम्’ navanīt (mākhaṇ) ane līmaḍāno kor, tenān upalakṣhaṇothī sarva puṣhpa – visheṣho temano tathā ‘कैतकम्’ ketakīnān phūl ityādi sarvano tyāg karavo joīe. shā māṭe (temano tyāg karavo joīe)? ‘अल्पफलबहुविघातात्’ alpa phaḷ ane bahu tras jīvone vighāt – nāsh thato hovāthī (temano tyāg karavo joīe.)

bhāvārtha : — je khāvāthī phaḷ (lābh) thoḍun ane sthāvar tras jīvonī hinsā adhik thāy tevān sachitta haḷadar, kandamūḷ ādi sarva prakāranān jamīnakand; mākhaṇ, līmaḍā ane ketakī ādinān sarva prakāranān phūl tathā evī bījī vastuono bhogopabhog vratadhārīe sarvathā tyāg karavo joīe. evī vastuonun parimāṇ hoy nahi paṇ jīvanaparyant temano tyāg ja hoy.

sādhāraṇ vanaspati ane kandamūḷādimān anant nigodiyā jīv rahe chhe. temano bhakṣha karavāthī bahu sthāvar jīvonī hinsā thāy chhe, māṭe temano sarvathā tyāg karavo joīe.

je vanaspatinā pānamān rekhā, gāṇṭho, sandhio pratyakṣha jovāmān āve, jemān tantuo hoy ane je toḍavāthī ek sarakhun samabhāge tūṭe nahi – vāṅkīchuṅkī tūṭe te nigodiyā jīvarahit pratyek vanaspati chhe. parantu jenā pānamān rekhāo, gāṇṭho pragaṭ na hoy ane je toḍavāthī samabhāge tūṭe te nigodiyā jīvasahit sādhāraṇ vanaspati chhe.

pratyek vanaspatine āshraye ek ja jīv rahe chhe, jyāre sādhāraṇ vanaspatinā १. अपक्वानि घ ।

Page 209 of 315
PDF/HTML Page 233 of 339
single page version

‘यदनिष्टं’ उदरशूलादिहेतुतया प्रकृतिसात्म्यकं यन्न भवति ‘तद्व्रतयेत्’ व्रतनिवृत्तिं कुर्यात् त्यजेदित्यर्थः । न केवलमेतदेव व्रतयेदपितु ‘यच्चानुपसेव्यमेतदपि जह्यात्’ । यच्च यदपि गोमूत्र – करभदुग्ध – शंखचूर्ण – ताम्बूलोद्गाललाला – मूत्र – पुरीष – श्लेष्मादिकमनुपसेव्यं āshraye anant nigodiyā sthāvar jīvo rahe chhe; māṭe anant sthāvar jīvonī hinsāthī bachavā māṭe tevī vanaspatino sarvathā tyāg karavo joīe. (pr̥ithvī ādi ekendriy, be indriy, traṇ indriy, chaturindriy ane tiryañch gativāḷā ja chhe.) vadhu māṭe juo puruṣhārthasiddhi – upāy gujarātī āvr̥utti shlok 162no bhāvārtha. 85.

prāsuk hovā chhatān je āvān prakāranān (aniṣhṭa ane anupasevya) hoy, temano paṇ tyāg karavo joīe em kahe chhe —

anvayārtha : — (ā bhogopabhogaparimāṇ vratamān [यद् ] je vastu [अनिष्टम् ] aniṣhṭa (ahitakar) hoy, [तत् ] te [व्रतयेत् ] chhoḍavī joīe [च ] ane [यत् ] je [अनुपसेव्यत् ] (sārā māṇasone) sevan karavā yogya na hoy [एतद् अपि ] te paṇ [जह्यात् ] chhoḍavun joīe; kāraṇ ke [योग्यात् ] yogya [विषयात् ] viṣhayothī [अभिसन्धिकृत्वा ] abhiprāyapūrvak karelo [विरतिः ] tyāg te [व्रतं ] vrat [भवति ] chhe.

ṭīkā : — ‘यदनिष्टम्’ peṭamān chūṅk ādi āvavānā kāraṇe je prakr̥itine māphak na āve tevī vastu aniṣhṭa chhe, ‘तद्व्रतयेत्’ tenāthī (tevī aniṣhṭa chījathī) nivr̥utti karavī joīe, teno tyāg karavo joīe tevo artha chhe. phakta teno ja tyāg karavo eṭalun ja nahi, kintu ‘यच्चानुपसेव्यमेतदपि जह्यात्’ gomūtra (gāyanun mūtra), ūṇṭaḍīnun dūdh, shaṅkhachūrṇa, १. यानवाहनाभरणादिषु एतावदेवेष्टमतोऽन्यदनिष्टमित्यनिष्टान्निवर्तनं कर्तव्यं । २. न ह्यसति अभिसन्धिनियमे

Page 210 of 315
PDF/HTML Page 234 of 339
single page version

प्रासुकमपि शिष्टलोकानामास्वादनायोग्यं एतदपि जह्यात् व्रतं कुर्यात् । कुत एतदित्याह – १

पूर्विका या विरतिः सा यतो व्रतं भवति ।।८६।। pān khāīne bahār kāḍhelī lāḷ, mūtra, viṣhṭā, līṇṭ ādi prāsuk hovā chhatān shiṣhṭajanone (sajjanone) svād karavā yogya na hoy – evī anupasevya (nahi sevan karavā yogya) vastuono paṇ tyāg karavo joīe — tenāthī nivr̥utti karavī joīe. shā māṭe? te kahe chhe — ‘अभिसन्धीत्यादि’ aniṣhṭa ane anupasevya hovāthī chhoḍavā yogya viṣhayathī abhiprāyapūrvak je virati (nivr̥utti) thāy chhe, te vrat chhe.

bhāvārtha : — je vastu shārīrik prakr̥itine viruddha hoy, rogādikane vadhāranārī hoy, prakr̥itine māphak āvatī na hoy, (jem khānsīvāḷā daradīne khāṇḍ vagere māphak na hoy tem) te aniṣhṭa chhe ane shiṣhṭajanone je sevan karavā yogya nathī tevī chījo jevī ke gomūtra, viṣhṭā, līṇṭ ādi anupasevya chhe. te banne prakāranī aniṣhṭa ane anupasevya chījono tyāg karavo joīe, kāraṇ ke sevan karavā yogya pāñch indriyonā viṣhayono pratignāpūrvak tyāg karavo, tene ja vrat kahe chhe.

āvā vrato samyagdraṣhṭi sahit pañcham guṇasthāne hoy chhe. e vratomān ‘paravastune chhoḍavānun kathan’ teno artha evo nathī ke paravastu grahī yā chhoḍī shakāy chhe; paṇ gnānīne te bhūmikāmān akaṣhāyasvabhāvanā ālamban anusār e vastuno rāg utpanna thato nathī; tethī upacharit asadbhūt vyavahāranayathī ‘parano tyāg karyo’ em kahevāmān āve chhe.

je chījo khāvā yogya hoy ane temān jīvahinsāno paṇ abhāv hoy, parantu koī kāraṇavashāt potāne anukūḷ na hoy, hānikārak hoy to tevī chījo aniṣhṭa chhe, jem ke khānsīnā rogīne ghī – dūdh hānikārak chhe, aniṣhṭa chhe. vātanā daradīne bhāt, aḍadanī dāḷ vagere aniṣhṭa chhe, kaphanā daradīne khāṇḍanī chījo aniṣhṭa chhe tathā je padārtha khāvāthī pramād, ālasya, nidrā vagere utpanna thāy; svādhyāy, sāmāyik ādi dharmadhyānamān bādhā āve te sarva padārtho bhakṣhya hovā chhatān potāne māṭe aniṣhṭa chhe.

je chījo aniṣhṭa na hoy tathā chintājanak paṇ na hoy, parantu anantakāy ane १. ‘अभिसन्धीत्यादिअनिष्टतया अनुपसेव्यतया च व्यावृत्तेर्योग्याद् विषयाद्’ इति पंक्तिः घ प्रतौ नास्ति ।

Page 211 of 315
PDF/HTML Page 235 of 339
single page version

abhakṣhya hovāthī ḍuṅgaḷī, lasaṇ ādi chījono khāvāmān upayog karavāmān āvato nathī. to tevī chījo anupasevya chhe arthāt sevan karavā yogya nathī.

ā pramāṇe je padārtho bhakṣhya hoy – khāvā yogya hoy ane jīvahinsāthī rahit hoy, parantu potāne māṭe aniṣhṭa hoy ane uchcha kulīnajano māṭe anupasevya hoy to vratadhārīe tevā padārthono sarvathā tyāg karavo joīe.

nīchenā pāñch prakāranā padārthono vratīe sarvathā tyāg karavo joīe —

nīm ane ketakīnān phūl ādi.

vagere.

ā uparānt nīchenī bāvīs abhakṣhya chījo jemān uparokta pāñch prakāranī chījono paṇ samāvesh thāy chhe, teno paṇ vratīe tyāg karavo joīe.

olā, ghoravaḍā, nishibhojan, bahubījā, rīṅgaṇā, athāṇān, vaḍ, pīpaḷ, umar, anānas (kaṭh), añjīr (pākaraphaḷ), ajāṇyā phaḷ tathā kandamūḷ, māṭī, viṣh, āmiṣh (māns – iṇḍā), madhu, mākhaṇ, madirāpān, ati tuchchha phaḷ, tuṣhār, chalitaras — e jinamatamān bāvīs abhakṣhya kahyā chhe.

Page 212 of 315
PDF/HTML Page 236 of 339
single page version

ā chījo khāvāthī visheṣh hinsā thāy chhe. āṭh mūḷ guṇomān doṣh āve chhe ane anek rog utpanna thāy chhe; māṭe teo vratī māṭe sarvathā tyājya chhe.

(nondh — abhakṣhya vastuo sambandhī vadhu hakīkat māṭe juo, bālabodh jainadharma bhāg – 4 pāṭh chhaṭhṭho) 86.

Page 213 of 315
PDF/HTML Page 237 of 339
single page version

‘भोगोपभोगसंहारात्’ भोगोपभोगयोः संहारात् परिमाणात् तमाश्रित्य । ‘द्वेधा विहितौ’ द्वाभ्यां प्रकाराभ्यां द्वेधा व्यवस्थापितौ । कौ ? ‘नियमो यमश्चे’त्येतौ । तत्र को नियमः कश्च यम इत्याह — ‘नियमः परिमितकालो वक्ष्यमाणः परिमितः कालो यस्य भोगोपभोगसंहारस्य स नियमः । ‘यमश्च यावज्जीवं ध्रियते’ ।।८७।।

tenā (bhogopabhoganā tyāganā) be prakār chhe —

anvayārtha : — [भोगोपभोगसंहारे ] bhogopabhoganā parimāṇano āshray karīne [नियमः ] niyam [च ] ane [यमः ] yam – evā [द्वेधा ] be prakāre [विहितौ ] kahevāmān āvyā chhe; temān [परिमितकालो ] niyat kāḷanī maryādāpūrvak karelo tyāg te [नियमः ] niyam chhe ane je tyāg [यावज्जीवनम् ] jīvanaparyanta [ध्रियते ] dhāraṇ karavāmān āve chhe te [यमः ] yam chhe.

ṭīkā : — ‘भोगोपभोगसंहारात्’ bhog – upabhoganā parimāṇanī apekṣhāe arthāt bhog ane upabhoganā parimāṇano āshray karīne ‘द्वेधा विहितौ’ be prakāro kahevāmān āvyā chhe. kayā? ‘नियमो यमश्च’ niyam ane yam evā be. temān niyam shun? ane yam shun? te kahe chhe — ‘नियमः परिमितकालो’ dhārelā niyat kāḷ sudhī bhogopabhoganun parimāṇ karavāmān āve chhe te niyam chhe ane jīvanaparyanta bhogopabhoganun parimāṇ dhāraṇ karavāmān āve chhe te yam chhe.

bhāvārtha : — bhogopabhog parimāṇ vratamān niyam ane yam – em be prakāranā tyāganun vidhān karavāmān āvyun chhe. te je tyāg ghaḍī, kalāk ādi niyat samayanī maryādāthī karavāmān āve chhe te niyam kahevāy chhe ane je tyāg jīvanaparyant karavāmān āve chhe te yam kahevāy chhe.

Page 214 of 315
PDF/HTML Page 238 of 339
single page version

तत्र परिमितकाले तत्संहारलक्षणनियमं दर्शयन्नाह —

युगलं । नियमो भवेत् । किं तत् ? प्रत्याख्यानं । कया ? कालपरिच्छित्या । तामेव कालपरिच्छितिं दर्शयन्नाह — अद्येत्यादि, अद्येति प्रवर्तमानघटिकाप्रहरादिलक्षणकालपरिच्छित्या

vratīne bhakṣhya vastuono niyamarūp tyāg hoy chhe ane abhakṣhya vastuono yamarūp tyāg hoy chhe. (vadhu māṭe juo shlok 88 – 89no bhāvārtha ane visheṣh). 87.

temān niyat kāḷanā viṣhayamān, teno (bhogopabhogano) tyāgarūp niyam darshāvīne kahe chhe.

anvayārtha : — [भोजनवाहनशयनस्नानपवित्राङ्गरागकुसुमेषु ] bhojan, vāhan, shayyā (pathārī), snān, pavitra aṅg vilepan, puṣhpo [ताम्बूलवसनभूषणमन्मथसंगीतगीतेषु ] pān, vastra, alaṅkār, kāmabhog, saṅgīt ane gītanā viṣhayamān, [अद्य ] āj, [दिवा ] ek divas, [रजनी ] ek rāt, [पक्षः ] ek pakhavāḍiyun, [मासः ] ek mās [ऋतुः ] be mās [वा ] athavā [अयनं ] chha mās [इति ] e pramāṇe [कालपरिच्छित्त्या ] kāḷ vibhāgathī (kāḷanī maryādāthī) [प्रत्याख्यानं ] tyāg karavo te (bhogopabhogaparimāṇ vratamān) [नियमः ] niyam [भवेत् ] chhe.

ṭīkā : — ‘भोजनेत्यादि’ bhojan, ghoḍā ādirūp vāhan, palaṅg ādirūp shayan, snān, kesarādinā vilepanarūp pavitra aṅgarāg; ā pavitra aṅgarāg añjan ane tilakādinun upalakṣhaṇ chhe. aṅgarāg sāthe pavitra visheṣhaṇ āpavāmān āvyun chhe te doṣhane dūr karavā māṭe āpavāmān āvyun chhe. tenāthī sadoṣh auṣhadh ādi aṅgarāganun nirākaraṇ

Page 215 of 315
PDF/HTML Page 239 of 339
single page version

प्रत्याख्यानं । तथा दिवेति । रजनी रात्रिरिति वा । पक्ष इति वा । मास इति वा । ऋतुरिति वा मासद्वयं । अयनमिति वा षण्मासा । इत्येवं कालपरिच्छित्या प्रत्याख्यानं । केष्वित्याह — भोजनेत्यादि भोजनं च, वाहनं च घोटकादि, शयनं च पल्यङ्कादि, स्नानं च, पवित्राङ्गरागश्च पवित्रश्चासावङ्गरागश्च कुंकुमादिविलेपनं । उपलक्षणमेतदञ्जनतिलकादीनां पवित्रविशेषणं दोषापनयनार्थं तेनौषधाद्यङ्गरागो निरस्तः । कुसुमानि च तेषु विषयभूतेषु । तथा ताम्बूलं च वसनं च वस्त्रं भूषणं च कटकादि मन्मथश्च कामसेवा संगीतं च गीतनृत्यवादित्रत्रयं गीतं च केवलं नृत्यवाद्यरहितं तेषु च विषयेषु अद्येत्यादिरूपं कालपरिच्छित्या यत्प्रत्याख्यानं स नियम इति व्याख्यातम् ।।८८ – ८९।।

bhāvārtha : — bhojan, vāhan (rath, ghoḍā, pālakhī, moṭar vagere), shayan (khāṭ, palaṅg, gādī – takīyā, rajāī vagere), snān (garam jaḷ, chokī ādi sādhan), pavitra aṅgarāg (sābu, tel, attar, phulel ādi sugandhit vastuothī vilepanādi), kusum (puṣhpamāḷā vagere), tāmbūl (pān – sopārī, ilāyachī ādi mukhavāsanī vastuo), vasan (vastra, ghotī, chādar, pagarakhān, ṭopī, koṭ, khamīs vagere), bhūṣhaṇ (baṅgaḍī, bājūbandh, kaṅkaṇ, kuṇḍal, mukuṭ, hār, vīṇṭī vagere), manmath (strībhog), saṅgīt (nr̥itya, vādya, gāyan sahit rāgonun sāmbhaḷavun, nāṭakādinun jovun), gīt (strīonān gīt – vasant rāg vagere) — e bhojanādi bār bhog – upabhoganī vastuono ghaḍī, prahar, divas, rātri, pakṣha, mās, r̥̄utu (be mās) ane ayan (chha mās), ādi kāḷanī maryādāpūrvak tyāg karavo te niyam chhe.

ayogya (abhakṣhya) bhogopabhoganī chījono sarvathā tyāg karavo joīe ane

Page 216 of 315
PDF/HTML Page 240 of 339
single page version

yogya (bhakṣhya) bhogopabhoganī vastuonun pramāṇ karavun joīe. tenā māṭe nīchenā 17 niyamo nitya karavā joīe —