१०४ ]
‘सम्यग्दर्शनशुद्धा’ सम्यग्दर्शनं शुद्धं निर्मलं येषां ते । सम्यग्दर्शनलाभात्पूर्वं बद्धायुष्कान् विहाय अन्ये ‘न व्रजन्ति’ न प्राप्नुबन्ति । कानि । ‘नारकतिर्यंङ्नपुंसक- स्त्रीत्वानि’ । त्वशब्दः प्रत्येकमभिसम्बध्यते नारकत्वं तिर्यक्त्वं नपुंसकत्वं स्त्रीत्वमिति । न केवलमेतान्येव न व्रजन्ति किन्तु ‘दुष्कुलविकृताल्पायुर्दरिद्रतां च’ । अत्रापि ताशब्दः प्रत्येकमभिसम्बध्यते ये निर्मलसम्यक्त्वाः ते न भवान्तरे दुष्कुलतां दुष्कुले उत्पत्तिं विकृततां काणकुंठादिरूपविकारं अल्पायुष्कतामन्तर्मुहूर्ताद्यायुष्कोत्पत्तिं, दरिद्रतां दारिद्रयोपेतकुलोत्पत्तिं । कथंभूता अपि एतत्सर्वं न व्रजन्ति । ‘अव्रतिका अपि’ अणुव्रतरहिता अपि । करता नथी. (अर्थात् सम्यग्द्रष्टि जीवो व्रतरहित होवा छतां नारकी, तिर्यंच, नपुंसक अने स्त्रीमां ऊपजता नथी, नीच कुळमां जन्मता नथी तथा तेमने शरीरनी विकलांगता, अल्पायुता अने दरिद्रता प्राप्त थती नथी.)
टीका : — ‘सम्यग्दर्शनशुद्धाः’ जेमनुं सम्यग्दर्शन शुद्ध अर्थात् निर्मळ छे ते (जीवो) अर्थात् सम्यग्दर्शननी प्राप्ति पहेलां जेमनां आयुनो बंध थई गयो होय ते सिवायना बीजा (जीवो) ‘न व्रजन्ति’ प्राप्त करता नथी. शुं (प्राप्त करता नथी?) ‘नारकतिर्यङ्नपुंसकस्त्रीत्वानि’ – ‘त्व’ शब्दनो संबंध प्रत्येक साथे छे – जेम के ‘नारकत्वं’ – नारकपणुं, ‘तिर्यंक्त्वं’ – तिर्यंचपणुं, ‘नपुंसकत्वं’ – नपुंसकपणुं अने ‘स्त्रीत्वं’ – स्त्रीपणुं ए (सर्वने प्राप्त करता नथी). फक्त तेमने ज प्राप्त करता नथी, एटलुं ज नहि, परंतु ‘दुष्कुल विकृताल्पायुर्दरिद्रतां च’ – अहीं पण ‘ता’ शब्दनो प्रत्येक साथे संबंध छे. जे शुद्ध – निर्मळ सम्यग्द्रष्टि जीवो छे तेओ बीजा भवमां ‘दुष्कुलतां’ खराब कुळमां – नीच कुळमां जन्मवुं, ‘विकृततां’ काणा – कुबडा आदि कुरूपने पामवुं, ‘अल्पायुष्यतां’ अल्प आयुष्यनुं – अंतर्मुहूर्त आदि आयुष्यनुं – पामवुं, ‘दरिद्रतां’ गरीब कुळमां जन्मवुं – ए सर्वने पण प्राप्त करता नथी – नीच कुळमां जन्मता नथी, कुबडां आदि कुरूपने पामतां नथी, अल्प आयुष्यने पामतां नथी अने गरीब कुळमां जन्मता नथी.) केवा होवा छतां ते सर्वने प्राप्त करता नथी? ‘अव्रतिका अपि’ अणुव्रत रहित होवा छतां ते प्राप्त करता नथी.
भावार्थ : — सम्यग्द्रष्टि मर्या पछी नारकी, तिर्यंच, नपुंसक, स्त्री, नीच कुळवान, विकलांगी, अल्प आयुषी अने दरिद्र — ए आठ रूप थतो नथी; परंतु सम्यग्दर्शननी प्राप्ति पहेलां जो कोई आगळनी गतिना आयुनो बंध थई जाय (आ आयुबंधनी पूर्वे ज सम्यक्त्व छूटी जाय) तो तेमां पण उत्पन्न थई शके छे, किन्तु सम्यक्त्वना प्रभावथी