२४ ]
परमे इन्द्रादीनां वन्द्ये पदे तिष्ठतीति ‘परमेष्ठी’ । परं निरावरणं परमातिशय- प्राप्तं ज्योतिर्ज्ञानं यस्यासौ परंज्योतिः । ‘विरागो’ विगतो रागो भावकर्म यस्य । ‘विमलो’ विनष्टो मलो द्रव्यरूपो मूलोत्तरकर्मप्रकृतिप्रपंचो यस्य । ‘कृती’ निःशेषहेयोपादेयतत्त्वे विवेकसम्पन्नः । ‘सर्वज्ञो’ यथावन्निखिलार्थसाक्षात्कारी । ‘अनादिमध्यान्तः’ उक्तस्वरूपप्राप्तप्रवाहापेक्षया आदिमध्यान्तशून्यः । ‘सार्वः’ इह पर लोकोपकारकमार्गप्रदर्शकत्वेन सर्वेभ्यो हितः । ‘शास्ता’ पूर्वापरविरोधादिदोषपरिहा-
आप्तवाचक नामो या हितोपदेशीनुं स्वरूप
अन्वयार्थ : — [परमेष्ठी ] परमेष्ठी, [परंज्योतिः ] परम ज्योति, [विरागः ] विराग (वीतराग) [विमलः ] विमल, [कृती ] कृती (कृतकृत्य), [सर्वज्ञः ] सर्वज्ञ, [अनादिमध्यान्तः ] अनादिमध्यान्त, (प्रवाहनी अपेक्षाए जेने आदि, मध्य अने अंत नथी तेवा. - आदि - मध्य - अंत रहित), [सार्वं ] सार्व (सर्व हितकर्ता), [शास्ता ] शास्ता (हितोपदेशी) [उपलाल्यते ] एवां सार्थक नामोथी जेमनुं स्वरूप कहेवामां आव्युं छे, ते आप्त कहेवाय छे.
टीका : — इन्द्र वगेरेने वंदनीय एवा परम पदमां जे स्थित छे तेथी ते ‘परमेष्ठी’ परमेष्ठी छे. ‘परं’ आवरण रहित - परम अतिशय प्राप्त, ‘ज्योति’ ज्ञान जेने छे ते ‘परंज्योति’ परंज्योति छे. (निरावरण - केवलज्ञान सहित होवाने कारणे ते परंज्योति छे.) ‘विरागः’ रागरूप भावकर्मथी रहित होवाने कारणे जे विराग छे, ‘विमलः’ मूल - उत्तर कर्म प्रकृतिना विस्ताररूप, द्रव्यकर्मरूप मल जेमने नाश पामेल होवाने कारणे ते विमल छे. ‘कृती’ समस्त हेय - उपादेय तत्त्वोमां जे विवेक संपन्न होवाने कारणे कृती छे. ‘सर्वज्ञः’ सर्व पदार्थोने यथावत् साक्षात् करनार होवाने कारणे ते सर्वज्ञ छे. ‘अनादि मध्यान्तः’ पूर्वोक्त स्वरूपवाळा आप्तना प्रवाहनी अपेक्षाए आदि - मध्य अने अंतथी रहित होवाने कारणे ते अनादिमध्यान्त छे. ‘सार्वः’ आ लोक अने परलोकने उपकारक एवा मार्गने बतावनार होवाथी सर्वने हितकारक - हितरूप होवाने कारणे ते सार्व छे. ‘शास्ता’ पूर्वापर विरोधादि दोषोना परिहार द्वारा सर्व पदार्थोना यथावत् स्वरूपना