कहानजैनशास्त्रमाळा ]
तदिव तद्वत् खड्गादिगतपानीयवदित्यर्थः क्व१ साकम्पेत्याह – ‘सन्मार्गे’ संसारसमुद्रोत्तरणार्थ सद्भिर्मृग्यते अन्वेष्यत इति सन्मार्ग आप्तागमगुरुप्रवाहस्तस्मिन्केनोल्लेखेनेत्याह – ‘इदमेवाप्तागमतपस्विलक्षणंः तत्त्वं । ‘इदृशमेव’ उक्तप्रकारेणैव लक्षणेन लक्षितं । ‘नान्यत्’ एतस्माद्भिन्नं न । ‘न चान्यथा’ उक्तलक्षणादन्यथा परपरिकल्पितलक्षणेन लक्षितं, ‘न च’ नैव तद्घटते इत्येवमुल्लेखेन ।।११।। जेनी खोज करवामां आवे छे - जेनुं अन्वेषण करवामां आवे छे एवा सन्मार्गमां - आप्त - आगम गुरुना प्रवाहरूप सन्मार्गमां - ‘इदमेवेत्यादि’ आ आप्त - आगम - तपस्वी स्वरूप तत्त्व लक्षणथी लक्षित छे. ‘न अन्यत्’ एनाथी बीजुं (जुदुं) नथी. ‘न च अन्यथा’ कहेला लक्षणथी अन्यथा — बीजाओए कल्पेला लक्षणथी लक्षित होवुं — बिलकुल घटतुं नथी एवा प्रकारथी ‘अकम्पा’ जे निश्चल ‘रुचि’ सम्यग्दर्शन छे ते ‘असंशया’ सम्यग्दर्शननुं निःशंकितत्वगुण अथवा निःशंकित्व अंग कहेवाय छे.
भावार्थ : — ते तत्त्व आ ज छे, अन्य नथी अने अन्य प्रकारे पण नथी. तेवुं तलवारनां पाणीनी (तीक्ष्ण धारनी) जेम निश्चल - संशय रहित श्रद्धान ते परमार्थ सम्यग्दर्शननुं प्रथम निःशंकित अंग छे.
तत्त्वार्थसूत्रमां ‘तत्त्वार्थश्रद्धानंसम्यग्दर्शनम्’ अर्थात् तत्त्वार्थना श्रद्धानने सम्यग्दर्शन कह्युं छे. अहीं टीकाकारे देव, आगम अने गुरु — ए त्रणेना परमार्थस्वरूप तत्त्वना श्रद्धानने सम्यक्त्व कह्युं ते बंने एक ज छे; कारण के —
‘‘........अर्हंतादिकना श्रद्धान थया विना तत्त्वार्थश्रद्धानरूप सम्यक्त्व कदी पण होय नहि, माटे अर्हंतादिकना श्रद्धानने अन्वयरूप कारण जाणी कारणमां कार्यनो उपचार करी ए श्रद्धानने सम्यक्त्व कह्युं छे......जेने साचा अर्हंतादिकना स्वरूपनुं श्रद्धान होय तेने तत्त्वार्थश्रद्धान अवश्य होय ज, कारण के अर्हंतादिकना स्वरूपने ओळखतां जीव - अजीव - आस्रवादिनी ओळखाण थाय छे. ए प्रमाणे तेने परस्पर अविनाभाव जाणी कोई ठेकाणे अर्हंतादिकना श्रद्धानने सम्यक्त्व कह्युं छे.’’२
मूळ श्लोकमां ‘तत्त्व’ छे तेनो अर्थ टीकामां ‘आप्तागमतपस्वि लक्षणं तत्त्वं’ करेल १. क्व सा अकम्पेत्याह घ० । २. मोक्षमार्ग प्रकाशक गुजराती आवृत्ति पृष्ठ ३३०.