७४ ]
महाश्रमेण साधयन्ती पवनाकम्पितबदरीवज्रकंटकेन लोचने विद्धा । ततस्तत्पीडया चलचित्ताया
विद्या न सिद्ध्यति । ततो वज्रकुमारेण च तां तथा दृष्ट्वा विज्ञानेन कण्टक उद्धृतः । ततः
स्थिरचित्तायास्तस्या विद्या सिद्धा । उक्तं च तथा भवत्प्रसादेन एषा विद्या सिद्धा, त्वमेव मे
भर्त्तेत्युक्त्वा परिणीतः । व्रजकुमारेणोक्तं तात ! अहं कस्य पुत्र इति सत्यं कथय, तस्मिन्
कथिते मे भोजनादौ प्रवृत्तिरिति । ततस्तेन पूर्ववृत्तान्तः सर्वः सत्य एव कथितः । तमाकर्ण्य
निजगुरुं दृष्टुं बन्धुभिः सह मथुरायां क्षत्रियगुहायां गतः । तत्र च सोमदत्तगुरोर्दिवाकरदेवेन
बंदनां कृत्वा वृत्तान्तः कथितः । समस्तबन्धून् महता कष्टेन विसृज्य वज्रकुमारो मुनिर्जातः ।
अत्रान्तरे मथुरायामन्या कथा — राजा पूतिगन्धो राज्ञी उर्विला१ । सा च सम्यग्दृष्टिरतीव
जिनधर्मप्रभावनायां रता । नन्दीश्वराष्टदिनानि प्रतिवर्षं जिनेन्द्ररथयात्रां त्रीन् वारान् कारयति ।
तत्रैव नगर्यां श्रेष्ठी सागरदत्तः श्रेष्ठिनी समुद्रदत्ता पुत्री दरिद्रा । मृते सागरदत्ते दरिद्र परगृहे
प्रज्ञप्ति विद्या साधती हती. पवनथी कंपित थयेली बदरी (बोरडी)ना वज्रकंटकथी तेनी आंख विंधाई गई. तेथी तेनी पीडाथी चलित थयेला चित्तवाळी (पवनवेगा)ने विद्या सिद्ध थई नहि. पछी वज्रकुमारे तेने तेवी जोईने विज्ञानथी कांटो काढ्यो, पछी स्थिर चित्तवाळी तेने (पवनवेगाने) विद्या सिद्ध थई अने तेणे कह्युंः ‘‘आपनी कृपाथी आ विद्या सिद्ध थई छे, तेथी तमे ज मारा पति छो.’’ एम कहीने ते तेनी साथे परणी.
वज्रकुमारे कह्युंः ‘‘तात! हुं कोनो पुत्र छुं? साचुं कहो. ते कहेशो तो ज भोजनादिमां मारी प्रवृत्ति थशे.’’
पछी तेणे बधुं पूर्ववृत्तांत साचेसाचुं कह्युं. ते सांभळीने पोताना गुरुनां (पोताना पितानां) दर्शन करवा माटे बंधुओ साथे मथुरामां क्षत्रिय गुफामां गयो. त्यां सोमदत्तना गुरुने वंदना करी, दिवाकरदेवे तेमने हकीकत कही. महाकष्टथी समस्त बंधुवर्गनुं विसर्जन करी वज्रकुमार मुनि थयो.
आ दरमियान मथुरामां एक बीजी कथा (घटना) थई —
त्यां पूतिगंध राजा हतो, तेने उर्विला राणी हती, ते सम्यग्द्रष्टि हती अने जिनधर्मनी प्रभावनामां घणी रत रहेती हती. ते दर वर्षे नंदीश्वरना आठ दिवस जिनेन्द्रनी रथयात्रा त्रणवार करावती. ते ज नगरीमां सागरदत्त शेठ हतो, तेनी शेठाणीनुं नाम समुद्रदत्ता हतुं अने पुत्रीनुं नाम दरिद्रा हतुं. सागरदत्त मरी गयो त्यारे दरिद्रा एक १. ऊ र्वी, ग ।