kahAnajainashAstramALA ]
नरकतिर्यग्मनुष्यदेवलक्षणानामादर्शमिव ।।४४।। jANavAmAn darpaN samAn chhe – em shrutagnAn (samyaggnAn) jANe chhe.
‘‘.........karaN eTale gaNit kAryanA kAraNarUp je sUtra, teno jemAn ‘anuyog’ arthAt adhikAr hoy te karaNAnuyog chhe. A anuyogamAn gaNit – varNananI mukhyatA chhe.’’1
‘‘karaNAnuyogamAn jIvonI vA karmonI visheShatA tathA trilokAdikanI rachanA nirUpaN karI jIvone dharmamAn lagAvyA chhe. je jIv dharmamAn upayog lagAvavA ichchhe chhe te jIvonAn guNasthAn – mArgaNAdi bhed tathA traN lokamAn narak – svargAdinAn ThekANAn oLakhI pApathI vimukh thaI dharmamAn lAge chhe. vaLI jo evA vichAromAn upayog ramI jAy to pApapravRutti chhUTI svayam tatkAL dharma Upaje chhe, tathA tenA abhyAsathI tattvagnAnanI paN prApti thAy chhe. vaLI Avun sUkShma ane yathArtha padArthakathan jainamatamAn ja chhe, anya ThekANe nathI evo teno mahimA jANI te jainamatano shraddhAnI thAy chhe.
‘‘bIjun je jIv tattvagnAnI hoy te A karaNAnuyogano abhyAs kare to tene A tenA visheShaNarUp bhAse chhe; jem jIvAdik tattvone pote jANe chhe, have tenA ja visheSh (bhed) karaNAnuyogamAn karyA chhe. temAn koI visheShaN to yathAvat nishchayarUp chhe tathA koI upachAr sahit vyavahArarUp chhe. koI dravya – kShetra – kAl – bhAvAdikanun svarUp pramANAdikarUp chhe tathA koI nimitta – AshrayAdinI apekShA sahit chhe, ityAdi anek prakAranAn visheShaN tyAn nirUpaN karyAn chhe. tene jem chhe tem jANIne A karaNAnuyogane abhyAse to e abhyAsathI tattvagnAn nirmaL thAy chhe......
‘‘vaLI anya ThekANe upayogane lagAve to rAgAdikanI vRuddhi thAy tathA chhadmasthano upayog nirantar ekAgra rahe nahi, mATe gnAnI puruSh A karaNAnuyoganA abhyAsamAn potAno upayog lagAve chhe, je vaDe kevaLagnAn vaDe dekhelA padArthonun jANapaNun tene thAy chhe. bhedamAtra tyAn pratyakSha – apratyakShano ja chhe, paN bhAsavAmAn viruddhatA nathI. e pramANe 1. mokShamArga prakAshak, gujarAtI AvRutti, pRuShTha 276.