kahAnajainashAstramALA ]
प्रयोजनस्य फलस्य वृत्तिः प्राप्तिर्येन स तथाविधः पुरुषः को, न कोऽपि प्रेक्षापूर्वकारी, सेवते नृपतीन् ।।४८।। jene apekShA nathI – abhilAShA nathI, tevo koN puruSh rAjAonI sevA kare? arthAt koI paN buddhimAn manuShya na kare.
bhAvArtha : — rAg – dveShanI nivRutti thavAthI (arthAt bhAvahinsA dUr thatAn) hinsAdik pAnch pApanA tyAgarUp chAritranI svayam utpatti thAy chhe. jene dhan – prAptinI ichchhA na hoy te puruSh rAjAonI sevA kem kare? na ja kare; tem je puruShane rAg – dveShano abhAv chhe te hinsAdi pApakArya kem kare? na ja kare.
hinsAnA be prakAr chhe — ek bhAvahinsA ane bIjI dravyahinsA. pramattayog arthAt rAgAdibhAvanI utpattine bhAvahinsA kahe chhe ane potAnA yA par jIvanA dravyaprANonA abhAvane – viyogane – ghAtane dravyahinsA kahe chhe.
shrI amRutachandrAchArye ‘puruShArthasiddhyupAy’mAn ahinsA – hinsAnun lakShaN darshAvatAn kahyun chhe ke —
vAstavamAn rAgAdinun pragaT na thavun te ahinsA chhe ane rAgAdi bhAvonI utpatti hovI te hinsA chhe. A jain Agamanun (jain siddhAntanun) sankShipta rahasya chhe.
vaLI AgaL kahe chhe ke kevaL dravya prANonI hinsA te vAstavamAn hinsA nathI —
yogya AcharaNavALA (samitipUrvak AcharaN karavAvALA) sat puruShane (munine), rAgAdinA Avesh vinA, kevaL dravyaprANonA viyogathI ja hinsA thatI nathI.
AthI spaShTa chhe ke vAstavamAn bhAvahinsA ja hinsA chhe. dravyahinsA te hinsA nathI, kAraN ke pramattayogavALA puruShane antarangamAn bhAvahinsA chhe, tethI bAhyamAn dravyahinsA nahi hovA chhatAn tene hinsAnun pAp lAge chhe ane karmano bandh thAy chhe, kintu samitipUrvak AcharaN karanAr munine bhAvahinsAno abhAv hovAthI tenA pag taLe koI jIv achAnak