kahAnajainashAstramALA ]
तत्र दिग्वलयस्य परिगणितत्वे कानि मर्यादा इत्याह —
मकराकरसरिदटवीगिरिजनपदयोजननानि मर्य्यादाः ।
प्राहुर्दिशां दशानां प्रतिसंहारे प्रसिद्धानि ।।६९।।
‘प्राहुर्मर्यादाः’ । कानीत्याह — ‘मकराकरेत्यादि’ — मकराकरश्च समुद्रः सरितश्च नद्यो
bhAvArtha : — sUkShma pApothI paN bachavA mATe dashe dishAonI maryAdA karIne (parimAN karIne), ‘tenI bahAr hun jIvanaparyant jaIsh nahi’ evA sankalpane – pratignAne digvrat kahe chhe.
pAnch guNasthAnavartI aNuvratadhArIne sthUL pApono to hammeshA sarvatra tyAg hoy chhe, parantu sUkShma pApono tyAg hoto nathI. tene sUkShma pAp sambandhI atyAgabhAv hovAthI dravyahinsAnA abhAvamAn paN tene sUkShma pAp sambandhI karmabandh thAy chhe. A nirarthak karmabandh aTakAvavA mATe tathA tyAgabhAvanI vRuddhi mATe te dashe dishAonI maryAdA karI, maryAdAnI bahAr jIvanaparyanta nahi javAnI pratignA kare chhe. A pratignAthI maryAdA bahAr pAnche pApano (sthUL ane sUkShmano) sarvathA jIvanaparyanta tyAg thaI javAthI teno te tyAg mahAvrat jevo hoy chhe. (juo gAthA 70)
digvratamAn kShetra sImit (maryAdit) rahevAthI tyAgabhAvamAn vRuddhi thAy chhe — ahinsAvrat puShTa thAy chhe ane lobhavRutti maryAdit thaI jAy chhe. 68.
tyAn digvratanun parimAN karavAmAn maryAdA kevA prakAranI hoy chhe te kahe chhe —
anvayArtha : — gaNadharAdik [दशानाम् ] 1dashe [दिशाम् ] dishAonun [प्रतिसंहारे ] parimAN karavAmAn (sankoch karavAmAn) [प्रसिद्धानि ] prasiddha [मकराकर- सरिदटवीगिरिजनपदयोजनानि ] samudra, nadI, jangal, parvat, desh ane yojanane [मर्यादाः ] maryAdA [प्राहुः ] kahe chhe.
TIkA : — ‘प्राहुर्मर्यादाः’ maryAdA kahe chhe. kone kahe chhe? ‘मकराकरेत्यादि’ 1. chAr dishAo — pUrva, pashchim, uttar, dakShiN; chAr vidishAo – ishAn, agni, naiRUtya ane vAyavya;