kahAnajainashAstramALA ]
‘दिग्विरतेरत्याशा’ अतीचाराः ‘पंच मन्यन्तेऽ’भ्युपगम्यन्ते । तथा हि । अज्ञानात् प्रमादाद्वा ऊर्ध्वदिशोऽधस्ताद्दिशस्तिर्यंग्दिशश्च व्यतीपाता १विशेषेणातिक्रमणानि त्रयः । तथाऽज्ञानात् प्रमादाद्वा ‘क्षेत्रवृद्धिः’ क्षेत्राधिक्यावधारणं । तथाऽ‘वधीनां’ दिग्विरतेः कृतमर्यादानां ‘विस्मरणं’ मिति ।।७३।।
have digvirati vratanA atichAr kahe chhe —
anvayArtha : — ajANatAthI athavA pramAdathI [ऊर्ध्वाधस्तात्तिर्यग्व्यतिपाताः ] upar, nIche tathA tiryak dishAonI maryAdAnun ullanghan karavun. [क्षेत्रवृद्धिः ] kShetranI maryAdA vadhArI levI ane [अवधीनाम् ] karelI maryAdAonI [विस्मरणम् ] bhUlI javI te [पञ्च ] pAnch [दिग्विरतेः ] digvratanA [अत्याशाः ] atichAro [मन्यन्ते ] mAnavAmAn AvyA chhe.
TIkA : — ‘दिग्विरतेरत्याशाः’ digvratanA atichAro ‘पञ्च मन्यन्ते’ pAnch mAnavAmAn AvyA chhe te A pramANe chhe — agnAnathI (ajANatAthI) vA pramAdathI, ‘ऊर्ध्वाधस्तात्तिर्यग्व्यतिपाताः’ nIchenI dishA, uparanI (Urdhva) dishA tathA tiryak dishAonI maryAdAonun ullanghan karavun, temano visheSh prakAre atikram karavo — e traN (atichAro) tathA ajANatAthI ke pramAdathI ‘क्षेत्रवृद्धिः’ kShetranI vRuddhi karavI ane ‘अवधीनां’ digvratanI karelI maryAdAonun ‘विस्मरणं’ vismaraN thavun ( – e pAnch digvratanA atichAro chhe.)
bhAvArtha : — digvratanA pAnch atichAro mAnavAmAn AvyA chhe ane te nIche pramANe chhe — १. विशेषातिक्रमणानि घ ।