kahAnajainashAstramALA ]
‘स्मर्तव्यो’ ज्ञातव्यः । कः ? ‘पापोपदेशः’ पापः पापोपार्जनहेतुरुपदेशः । कथंभूतः ? ‘कथाप्रसंगः’ कथानां तिर्यक्क्लेशादिवार्तानां प्रसंगः पुनः पुनः प्रवृत्तिः । किंविशिष्टः ? ‘प्रसवः’ प्रसूत इति प्रभवः उत्पादकः । केषामित्याह — ‘तिर्यगित्यादि’, तिर्यक्क्लेशश्च हस्तिदमनादिः, वाणिज्या च वाणिजां कर्म क्रयविक्रयादि, हिंसा च प्राणिवधः, ‘आरंभश्च’ कृष्यादिः, ‘प्रलम्भनं’ च वचनं तानि आदिर्येषां मनुष्यक्लेशादीनां तानि तथोक्तानि तेषाम् ।।७६।।
anvayArtha : — [तिर्य्यक्क्लेशवणिज्याहिंसारम्भप्रलम्भनादीनाम् ] tiryanchone klesh upajAvanArI, vANijyanI (kharIdavA – vechavAnA vyApAranI), hinsAnI, ArambhanI tathA ThagAI AdinI [कथाप्रसंग प्रसवः ] (pAp upaje evI) kathAono prasang utpanna karavo tene [पापः उपदेशः ] pApopadesh anarthadanD [स्मर्तव्यः ] jANavo.
TIkA : — ‘स्मर्तव्यः’ jANavo joIe. shun? ‘पापः उपदेशः’ pApano upadesh-pAp eTale pAp upArjan karavAmAn kAraNabhUt evo upadesh. kevo (upadesh)? ‘कथाप्रसंगः’ tiryanch, kleshAdinI vArtAonA prasangarUp (upadesh) arthAt temanI (vArtAonI) vAramvAr pravRuttirUp (upadesh); kevA prakArano? ‘प्रसवः’ utpanna kare te prasav – utpAdak. kono (utpAdak) te kahe chhe — ‘तिर्यगित्यादि’ तिर्यक्क्लेशः hAthIne damanAdi, ‘वणिज्या’ vANijyane kharIdavA – vechavAnI kriyA, ‘हिंसा’ prANIno vadh, ‘आरम्भः’ khetI Adi, ‘प्रलम्भनम्’ Thagavun, vagere manuShyane kleshAdirUp ukta kAryone (utpanna kare tevI kathAonA १. क्लेशतिर्यग्वणिज्यावधकारंभकादिषु पापसंयुतं वचनं पापोपदेशः । तद्यथाअस्मिन् देशे दासा दास्यः
पापसंयुक्तं वचनं पापोपदेशः । २. प्रसवः कथाप्रसङ्ग घ ।