Ratnakarand Shravakachar-Gujarati (English transliteration). Shlok: 82 bhogopabhogapariNAn vratnu swarup.

< Previous Page   Next Page >


Page 204 of 315
PDF/HTML Page 228 of 339

 

214 ]

ratnakaranDak shrAvakAchAr
[ bhagavAnashrIkundakund-

असमीक्ष्याधिकरणं पंचमं असमीक्ष्य प्रयोजनमपर्यालोच्य आधिक्येन कार्यस्य करणमसमीक्ष्याधिकरणं ।।८१।।

साम्प्रतं भोगोपभोगपरिमाणलक्षणं गुणव्रतमाख्यातुमाह —
अक्षार्थानां परिसंख्यानं भोगोपभोगपरिमाणम् ।
अर्थवतामप्यवधौ रागरतीनां तनूकृतये ।।८२।।

‘भोगोपभोगपरिमाणं’ भवति । किं तत् ? ‘यत्परिसंख्यानं’ परिगणनं । केषां ? prasAdhan e chAr ane pAnchamun ‘असमीक्ष्यअधिकरणम्’ prayojan vichAryA vinA adhikatAthI kArya karavun, te asamIkShya – adhikaraN atichAro chhe.

bhAvArtha : — anarthadanDavratanA pAnch atichAro chhe te nIche pramANe chhe —

1. kandarpa — rAganI prabaLatAthI hAsyamishrit ashiShTa (bhUnDA) vachan bolavAn.
2. kautkuchya — hAsya ane khoTAn vachan sahit kAyathI kutsit cheShTA karavI.
3. maukharya — dhRuShTatAthI bahu bakavAd karavo.
4. atiprasAdhan — AvashyakatA karatAn bhogopabhoganI sAmagrI vadhu ekaThI karavI.
5. asamIkShya – adhikaraN — prayojan vichAryA vinA kArya karavun athavA koI vastu par

adhikAr karI levo. 81. have bhogopabhogaparimANarUp guNavratanun vyAkhyAn karavAne kahe chhe —

bhogopabhogaparimAN vratanun svarup
shlok 82

anvayArtha : — [अवधौ ] parigrahaparimAN vratamAn karelI parigrahanI maryAdA hotAn [रागरतीनाम् ] viShayonA rAgathI thatI ratine (Asaktine, lAlasAne) [तनुकृतये ] ghaTADavA mATe [अक्षार्थानाम् ] indriy – viShayonun [अर्थवताम् अपि ] teo (indriyasukharUp) prayojananA sAdhak hovA chhatAn paN [परिसंख्यानम् ] parimAN karavun te [भोगोपभोगपरिमाणम् ] bhogopabhogaparimAN nAmanun guNavrat [उच्यते ] kahevAy chhe.

TIkA : — ‘भोगोपभोगपरिमाणम्’ bhogopabhogaparimAN guNavrat chhe. te shun chhe? ‘यत् परिसंख्यानम्’ parimAN karavun te. konun (parimAN) chhe? ‘अक्षार्थानाम्’ indriyonA