218 ]
‘अवहेयं’ त्याज्यं । किं तत् ? ‘मूलकं’ । तथा ‘श्रृङ्गवेराणि’ आर्द्रकाणि । किं विशिष्टानि ? ‘आर्द्राणि’ अशुष्काणि१ । तथा नवनीतं च । निम्बकुसुममित्युपलक्षणं सकलकुसुमविशेषाणां तेषां । तथा कैतकं केतक्या इदं कैतकं गुधरा इत्येवं, इत्यादि सर्वमवहेयं । कस्मात् ‘अल्पफलबहुविघातात्’ । अल्पं फलं यस्यासावल्पफलः, बहूनां त्रसजीवानां विघातो विनाशो बहुविघातः अल्पफलश्चासौ बहुविघातश्च तस्मात् ।।८५।। ane sthAvar jIvonI hinsA adhik hovAthI [आर्द्राणि ] sachitta [श्रृंगवेराणि ] adarak, [मूलम् ] kandamUL, [नवनीतनिम्बकुसुमम् ] mAkhaN, lImaDAno kor, [कैतकम् ] ketakInAn phUl [इति ] anek [एवम् ] evA prakAranI anya vastuono [अवहेयं ] tyAg karavo joIe.
TIkA : — ‘अवहेयम्’ tyAg karavo joIe. shun te? ‘मूलकं’ kandamUL tathA ‘श्रृंगवेराणि’ Adu kevun? ‘आर्द्राणि’ sachitta – lIlI – sUkAyelI nahi (apakav) tathA ‘नवनीतनिम्बकुसुमम्’ navanIt (mAkhaN) ane lImaDAno kor, tenAn upalakShaNothI sarva puShpa – visheSho temano tathA ‘कैतकम्’ ketakInAn phUl ityAdi sarvano tyAg karavo joIe. shA mATe (temano tyAg karavo joIe)? ‘अल्पफलबहुविघातात्’ alpa phaL ane bahu tras jIvone vighAt – nAsh thato hovAthI (temano tyAg karavo joIe.)
bhAvArtha : — je khAvAthI phaL (lAbh) thoDun ane sthAvar tras jIvonI hinsA adhik thAy tevAn sachitta haLadar, kandamUL Adi sarva prakAranAn jamInakand; mAkhaN, lImaDA ane ketakI AdinAn sarva prakAranAn phUl tathA evI bIjI vastuono bhogopabhog vratadhArIe sarvathA tyAg karavo joIe. evI vastuonun parimAN hoy nahi paN jIvanaparyant temano tyAg ja hoy.
sAdhAraN vanaspati ane kandamULAdimAn anant nigodiyA jIv rahe chhe. temano bhakSha karavAthI bahu sthAvar jIvonI hinsA thAy chhe, mATe temano sarvathA tyAg karavo joIe.
je vanaspatinA pAnamAn rekhA, gAnTho, sandhio pratyakSha jovAmAn Ave, jemAn tantuo hoy ane je toDavAthI ek sarakhun samabhAge tUTe nahi – vAnkIchunkI tUTe te nigodiyA jIvarahit pratyek vanaspati chhe. parantu jenA pAnamAn rekhAo, gAnTho pragaT na hoy ane je toDavAthI samabhAge tUTe te nigodiyA jIvasahit sAdhAraN vanaspati chhe.
pratyek vanaspatine Ashraye ek ja jIv rahe chhe, jyAre sAdhAraN vanaspatinA १. अपक्वानि घ ।