234 ]
देशावकाशिकस्य कालावधिं कालमर्यादां प्राहुः । के त ? प्राज्ञाः गणधरदेवादयः । किं तदित्याह संवत्सरमित्यादि — संवत्सरं यावदेतावत्येव देशे मयाऽवस्थातव्यं । तथा ऋतुमयनं वा यावत् । तथा मासचतुर्मासपक्षं यावत् । ऋक्षं च चन्द्रभुक्त्या आदित्यभुक्त्या वा इदं नक्षत्रं यावत् ।।९४।।
एवं देशावकाशिकव्रते कृते सति ततः परतः किं स्यादित्याह —
ek varSha [ऋतुः ] be mAs, [अयनम् ] chha mAs, [मासचतुर्मासपक्षम् ] ek mAs, chAr mAs, pakSha (pakhavADiyun – pandar divas) [च ] ane [ऋक्षं ] ek nakShatra sudhI — e rIte [देशावकाशिकस्य ] deshAvakAshikavratanI [कालावधिं ] kALanI maryAdA [प्राहुः ] kahe chhe.
TIkA : — ‘देशावकाशिकस्य कालावधिं प्राहुः’ deshAvakAshikavratanI kALamaryAdA kahe chhe. (koN kahe chhe?) ‘प्राज्ञाः’ gaNadharadevAdi. ‘te shun chhe?’ te kahe chhe — ‘संवत्सरमित्यादि’ ek varSha sudhI mAre ATalA ja kShetramAn rahevun, tathA ‘ऋतु’ eTale be mAs, ‘अयनं’ eTale chha mAs tathA ek mAs, chAr mAs, ek pakhavADiyun ane ‘ऋक्षं’ eTale chandrabhukti vA Adityabhukti A nakShatra sudhI (mAre ekalA ja kShetramAn rahevun – evI samayanI maryAdAne deshAvakAshikavratanI kALamaryAdA kahe chhe.)
bhAvArtha : — deshAvakAshikavratamAn kALanI maryAdA, ek varSha (be varSha Adi), be mAs (vasanta, hemanta Adi chha RUtu), chha mAs (ayan – uttarAyaN ane dakShiNAyan), mAs, chAturmAs (varShAkAL, shItakAL ane uShNakAL), pakSha (shukal pakSha ane kRiShNapakSha) ane RUkSha (nakShatra) sudhI yathAshakti dararoj karavAmAn Ave chhe. 94.
e pramANe deshAvakAshik vrat karavAmAn AvatAn tenI (maryAdAnI) bahAr shun thAy chhe? te kahe chhe —
anvayArtha : — [सीमान्तानाम् ] (deshAvakAshik vratamAn karelI) sImA (maryAdA)nI