260 ]
व्यापत्तयो विविधा व्याध्यादिजनिता आपदस्तासां व्यपनोदो विशेषेणापनोदः स्फे टनं यत्तद्वैयावृत्यमेव । तथा पदयोः संवाहनं पादयोर्मर्दनं । कस्मात् ? गुणरागात् भक्तिवशादित्यर्थः — न पुनर्व्यवहारात् दृष्टफलापेक्षणाद्वा । न केवलमेतावदेव वैयावृत्यं किन्तु अन्योऽपि संयमिनां १देशसकलव्रतानां सम्बन्धी यावान् यत्परिमाण उपग्रह उपकारः स सर्वो वैयावृत्यमेवोच्यते ।।११२।।
अथ किं दानमुच्यत इत्यत आह —
anvayArtha : — [गुणरागात् ] guNonA anurAgane lIdhe – bhaktinA kAraNe [संयमिनाम् ] vratIonI [व्यापत्तिव्यपनोदः ] Apatti (dukh) dUr karavI, [पदयो संवाहनं ] temanAn charaN dAbavA [च ] ane [अन्यः अपि ] te sivAy anya paN [यावान् ] jeTalo [उपग्रह ] upakAr karavo – te sarve [वैयावृत्यं ] vaiyAvRutya chhe.
TIkA : — ‘व्यापत्तिव्यपनोदः’ vyAdhi Adi janit vividh ApadAone visheSh karIne dUr karavI te vaiyAvRutya chhe, tathA ‘पदयोः संवाहनं’ charaN dAbavA (te paN vaiyAvRutya chhe). shA kAraNathI? ‘गुणरागात्’ guNAnurAgathI – bhaktivashAt evo artha chhe, paN nahi ke vyavahArathI athavA koI iShTa phaLanI apekShAthI (ichchhAthI). kevaL ATalun ja vaiyAvRutya chhe em nathI, parantu ‘अन्यः अपि’ anya paN ‘संयमिनाम्’ deshasanyamI ane sakalasanyamIo sambandhI ‘यावान् उपग्रहः’ jeTalo upakAr te sarva vaiyAvRutya ja kahevAy chhe.
bhAvArtha : — guNAnurAgathI vratI janonun dukh dUr karavun, mArgajanya thAkane dUr karavA mATe temanA pag dAbavA ane anya jeTalo temano upakAr karavo; te badhun vaiyAvRutya kahevAy chhe. 112.
have dAn kone kahe chhe te kahe chhe — १. देशसकलयतीनां घ ।