kahAnajainashAstramALA ]
प्रोषधेनानशनमुपवासो यस्यासौ प्रोषधानशनः । किमनियमेनापि यः प्रोषधोपवासकारी सोऽपि प्रोषधानशनव्रतसम्पन्न इत्याह – प्रोषधनियमविधायी प्रोषधस्य नियमोऽवश्यंभावस्तं विदधातीत्येवंशीलः । क्व तन्निमयविधायी ? पर्वदिनेषु चतुर्ष्वपि द्वयोश्चतुर्दश्योर्द्वयोश्चाष्टम्योरिति । किं चातुर्मासस्यादौ तद्विधायीत्याह – मासे मासे । किं कृत्वा ? स्वशक्तिमनिगुह्य तद्विधाने आत्मसामर्थ्यमप्रच्छाद्य । किंविशिष्टः ? प्रणिधिपरः एकाग्रतां गतः शुभध्यानरत इत्यर्थः ।।१४०।।
anvayArtha : — [मासे मासे ] pratyek mahine, [चतुर्षु अपि ] chArey [पर्वदिनेषु ] parvanA divasomAn arthAt be aShTamI ane be chaturdashInA divase [स्वशक्तिम् ] potAnI shakti [अनिगुह्य ] chhUpAvyA vinA, [प्रणिधिपरः ] ekAgra thaI arthAt dharmadhyAnamAn rat thaI [प्रोषधनियमविधायी ] niyamapUrvak proShadhopavAs karanAr [प्रोषधानशनः ] proShadhopavAs pratimAdhArI chhe.
TIkA : — ‘प्रोषधानशनः’ jene proShadhapUrvak upavAs chhe te proShadhopavAsI chhe. je aniyamathI proShadhopavAs kare chhe, te shun proShadhopavAs vratathI yukta chhe? te kahe chhe ‘प्रोषधनियमविधायी’ proShadhano niyam arthAt avashya karavAno bhAv – tene je dhAraN kare chhe evA svabhAvavALo te niyamanun pAlan kyAn (kyAre) kare chhe? ‘पर्वदिनेषु चतुर्ष्वपि’ chArey parvanA divase arthAt be chaturdashI ane be aShTamInA divase. shun te chaturmAsanI AdimAn te kare chhe, te kahe chhe — ‘मासे मासे’ pratyek mahine (kare chhe). kaI rIte? ‘स्वशक्तिमनिगुह्य’ te karavAmAn Atmashakti chhUpAvyA vinA. kevo thaIne? प्रणिधिपरः१ ekAgra thaIne – shubh dhyAnamAn rat thaIne evo artha chhe.
bhAvArtha : — je dar mahine be aShTamI ane be chaturdashInA divase potAnI shakti chhUpAvyA vinA dharmadhyAnamAn lIn thaI niyamathI – vidhipUrvak niratichAr2 proShadhopavAs kare chhe, te proShadhapratimAdhArI kahevAy chhe. 140. १. प्रणधिपरः घ । 2. proShadhopavAsanA atichAr mATe juo shlok 110nI TIkA.