94 ]
‘दर्शनं’ कर्तु ‘उपाश्नुते’ प्राप्नोति । कं ? ‘साधिमानं’ साधुत्वमुत्कृष्टत्वं वा । कस्मात् ? ज्ञानचारित्रात् । यतश्च साधिमानं तस्माद्दर्शनमुपाश्नुते । ‘तत्’ तस्मात् । ‘मोक्षमार्गे’ रत्नत्रयात्मके ‘दर्शनं कर्णधारं’ प्रधानं प्रचक्षते । यथैव हि कर्णधारस्य नौखेवटकस्य कैवर्तकस्याधीना समुद्रपरतीरगमने नावः प्रवृत्तिः तथा संसारसमुद्रपर्यंतगमने सम्यग्दर्शनकर्णधाराधीना मोक्षमार्गनावः प्रवृत्तिः ।।३१।।
ṭīkā : — ‘दर्शनं’ samyagdarshan (kartā ) ‘उपाश्नुते’ prāpta chhe. kone? ‘साधिमानं’ – samīchīnapaṇāne – utkr̥uṣhṭapaṇāne. konāthī? ‘ज्ञानचारित्रात्’ — gnān ane chāritrathī (arthāt samyagdarshan ane samyaggnān ane samyakchāritra karatān utkr̥uṣhṭatāne prāpta chhe.) ‘तत्’ – tethī ‘मोक्षमार्गे’ ratnatrayātmak mokṣhamārgamān ‘दर्शनं कर्णधारं’ samyagdarshan karṇadhār athavā pradhān ‘प्रचक्षते’ kahevāy chhe. karṇadhār (khevaṭiyā)nī naukānī jem; arthāt jem samudramān bīje kāṇṭhe javāmān naukānī (nāvanī) pravr̥utti tenā chalāvanār khevaṭiyāne ādhīn chhe, tem sansār - samudrane pār karavāmān mokṣhamārgarūp nāvanī pravr̥utti samyagdarshanarūp karṇadhārane (khevaṭiyāne) ādhīn chhe.
bhāvārtha : — jem nāvanī pravr̥utti tenā chalāvanār khevaṭiyāne ādhīn chhe, arthāt nāvane samudranā anya taṭe laī javāmān khevaṭiyo ja mukhya chhe, tem sansār - samudrane pār karavāmān mokṣhamārgarūpī naukānī (nāvanī) pravr̥utti samyagdarshanarūpī khevaṭiyāne ādhīn hoy chhe. tethī mokṣhamārgamān samyagdarshan ja mukhya (utkr̥uṣhṭa) chhe, arthāt gnān ane chāritrathī samyaktvanī uttamatā chhe.
pt.. dolatarāmajīe ‘chhaḍhāḷā’mān kahyun chhe ke —
‘‘samyagdarshan ja mokṣha - mahelanī pratham sīḍī chhe. te vinā gnān ane chāritra mithyā hoy chhe. te samyak (sāchān) manātān nathī, māṭe he bhavya! pavitra samyagdarshanane dhāraṇ karo.’’
vaḷī kahyun chhe ke —