kahānajainashāstramāḷā ]
ये ‘स्पष्टदृशो’ निर्मलसम्यक्त्वाः । त एव ‘चक्रं’ चक्ररत्नं । ‘वर्तयितुं’ आत्माधीनतया तत्साध्यनिखिलकार्येषु प्रवर्तयितुं । ‘प्रभवन्ति’ ते समर्था भवन्ति । कथंभूताः ? सर्वभूमिपतयः सर्वा चासौ भूमिश्च षट्खण्डपृथ्वी तस्याः पतयः चक्रवर्तिनः । पुनरपि कथंभूताः ? ‘नवनिधिसप्तद्वयरत्नाधीशा’ नवनिधयश्च सप्तद्वयरत्नानि सप्तानां द्वयं तेन संख्यातानि रत्नानि चतुर्दश तेषामधीशाः स्वामिनः । क्षत्रमौलिशेखरचरणाः क्षताद्दोषात् त्रायन्ते रक्षन्ति प्राणिनो ये ते क्षत्रा राजानस्तेषां मौलयो१ मुकुटानि तेषु शेखरा आपीठास्तेषु चरणानि येषां ।।३८।। [क्षत्रमौलिशेखरचरणाः ] jemanān charaṇone rājāonā mugaṭanī kalagīo sparshe chhe arthāt jemanā charaṇomān rājāonān mastako jhūke chhe evā [सर्वभूमिपतयः ] samasta bhūminā (chha khaṇḍanā) mālik thayā thakā (arthāt chakravartī thayā thakā) [चक्रम् ] chakra (arthāt āgnā) [वर्तयितुम् ] vartāvavāne (chalāvavāne) [प्रभवन्ति ] samartha thāy chhe.
ṭīkā : — jeo ‘स्पष्टदृशो’ nirmaḷ samyagdraṣhṭi jīvo chhe teo ja ‘चक्रं’ chakraratna ‘वर्तयितुम्’ tenāthī (chakrathī) sādhya sarvakāryomān svādhīnapaṇe pravartāvavāne ‘प्रभवन्ति’ samartha thāy chhe. kevā chhe teo? ‘सर्वभूमिपतयः’ sarvabhūmi arthāt chha khaṇḍ pr̥ithvīnā pati (svāmī) — arthāt chakravartī chhe evā. vaḷī kevā chhe? ‘नवनिधिसप्तद्वयरत्नाधीशाः’ navanidhio ane (saṅkhyāe) chaud ratnonā svāmī chhe evā. ‘क्षत्रमौलिशेखरचरणाः’ kṣhat eṭale doṣhathī je prāṇīonī rakṣhā kare te kṣhatro eṭale rājāo chhe, temanā mukuṭanī kalagīo jemanān charaṇone sparshe chhe evā teo chhe.
bhāvārtha : — samyagdraṣhṭi jīv nirmaḷ samyaktvanā prabhāvathī svargathī chyavī manuṣhya bhavamān chakravartī paṇ thāy chhe. te vīs hajār deshonā samūharūp pr̥ithvīnā chha khaṇḍano svāmī hoy chhe ane badhā deshomān potānī āgnā (chakra) pravartāvavāne samartha hoy chhe. vaḷī te batrīs hajār mukuṭabaddha rājāono adhipati ane 1navanidhi ane 2chaud ratnono svāmī hoy chhe. 38. १. मौलयो मस्तकानि तेषु शेखराणि मकुटानि तानि चरणेषु येषां घ० । 1. navanidhi – kāl, mahākāl, pāṇḍuk, māṇav, shaṅkh, naisarpya, padma, piṅg ane sarvaratna. 2. chaud ratna – chakra, chhatra, khaḍga, daṇḍ, chūḍāmaṇi, senāpati, charmaratna, shilpakār, kākiṇī, gr̥uhapati,