kahānajainashāstramāḷā ]
नरकतिर्यग्मनुष्यदेवलक्षणानामादर्शमिव ।।४४।। jāṇavāmān darpaṇ samān chhe – em shrutagnān (samyaggnān) jāṇe chhe.
‘‘.........karaṇ eṭale gaṇit kāryanā kāraṇarūp je sūtra, teno jemān ‘anuyog’ arthāt adhikār hoy te karaṇānuyog chhe. ā anuyogamān gaṇit – varṇananī mukhyatā chhe.’’1
‘‘karaṇānuyogamān jīvonī vā karmonī visheṣhatā tathā trilokādikanī rachanā nirūpaṇ karī jīvone dharmamān lagāvyā chhe. je jīv dharmamān upayog lagāvavā ichchhe chhe te jīvonān guṇasthān – mārgaṇādi bhed tathā traṇ lokamān narak – svargādinān ṭhekāṇān oḷakhī pāpathī vimukh thaī dharmamān lāge chhe. vaḷī jo evā vichāromān upayog ramī jāy to pāpapravr̥utti chhūṭī svayam tatkāḷ dharma ūpaje chhe, tathā tenā abhyāsathī tattvagnānanī paṇ prāpti thāy chhe. vaḷī āvun sūkṣhma ane yathārtha padārthakathan jainamatamān ja chhe, anya ṭhekāṇe nathī evo teno mahimā jāṇī te jainamatano shraddhānī thāy chhe.
‘‘bījun je jīv tattvagnānī hoy te ā karaṇānuyogano abhyās kare to tene ā tenā visheṣhaṇarūp bhāse chhe; jem jīvādik tattvone pote jāṇe chhe, have tenā ja visheṣh (bhed) karaṇānuyogamān karyā chhe. temān koī visheṣhaṇ to yathāvat nishchayarūp chhe tathā koī upachār sahit vyavahārarūp chhe. koī dravya – kṣhetra – kāl – bhāvādikanun svarūp pramāṇādikarūp chhe tathā koī nimitta – āshrayādinī apekṣhā sahit chhe, ityādi anek prakāranān visheṣhaṇ tyān nirūpaṇ karyān chhe. tene jem chhe tem jāṇīne ā karaṇānuyogane abhyāse to e abhyāsathī tattvagnān nirmaḷ thāy chhe......
‘‘vaḷī anya ṭhekāṇe upayogane lagāve to rāgādikanī vr̥uddhi thāy tathā chhadmasthano upayog nirantar ekāgra rahe nahi, māṭe gnānī puruṣh ā karaṇānuyoganā abhyāsamān potāno upayog lagāve chhe, je vaḍe kevaḷagnān vaḍe dekhelā padārthonun jāṇapaṇun tene thāy chhe. bhedamātra tyān pratyakṣha – apratyakṣhano ja chhe, paṇ bhāsavāmān viruddhatā nathī. e pramāṇe 1. mokṣhamārga prakāshak, gujarātī āvr̥utti, pr̥uṣhṭha 276.