kahānajainashāstramāḷā ]
प्रयोजनस्य फलस्य वृत्तिः प्राप्तिर्येन स तथाविधः पुरुषः को, न कोऽपि प्रेक्षापूर्वकारी, सेवते नृपतीन् ।।४८।। jene apekṣhā nathī – abhilāṣhā nathī, tevo koṇ puruṣh rājāonī sevā kare? arthāt koī paṇ buddhimān manuṣhya na kare.
bhāvārtha : — rāg – dveṣhanī nivr̥utti thavāthī (arthāt bhāvahinsā dūr thatān) hinsādik pāñch pāpanā tyāgarūp chāritranī svayam utpatti thāy chhe. jene dhan – prāptinī ichchhā na hoy te puruṣh rājāonī sevā kem kare? na ja kare; tem je puruṣhane rāg – dveṣhano abhāv chhe te hinsādi pāpakārya kem kare? na ja kare.
hinsānā be prakār chhe — ek bhāvahinsā ane bījī dravyahinsā. pramattayog arthāt rāgādibhāvanī utpattine bhāvahinsā kahe chhe ane potānā yā par jīvanā dravyaprāṇonā abhāvane – viyogane – ghātane dravyahinsā kahe chhe.
shrī amr̥utachandrāchārye ‘puruṣhārthasiddhyupāy’mān ahinsā – hinsānun lakṣhaṇ darshāvatān kahyun chhe ke —
vāstavamān rāgādinun pragaṭ na thavun te ahinsā chhe ane rāgādi bhāvonī utpatti hovī te hinsā chhe. ā jain āgamanun (jain siddhāntanun) saṅkṣhipta rahasya chhe.
vaḷī āgaḷ kahe chhe ke kevaḷ dravya prāṇonī hinsā te vāstavamān hinsā nathī —
yogya ācharaṇavāḷā (samitipūrvak ācharaṇ karavāvāḷā) sat puruṣhane (munine), rāgādinā āvesh vinā, kevaḷ dravyaprāṇonā viyogathī ja hinsā thatī nathī.
āthī spaṣhṭa chhe ke vāstavamān bhāvahinsā ja hinsā chhe. dravyahinsā te hinsā nathī, kāraṇ ke pramattayogavāḷā puruṣhane antaraṅgamān bhāvahinsā chhe, tethī bāhyamān dravyahinsā nahi hovā chhatān tene hinsānun pāp lāge chhe ane karmano bandh thāy chhe, kintu samitipūrvak ācharaṇ karanār munine bhāvahinsāno abhāv hovāthī tenā pag taḷe koī jīv achānak