kahānajainashāstramāḷā ]
e rīte agnānathī ā je hinsāmān adhyavasāy karavāmān āve chhe, tem asatya, adatta (chorī), abrahmacharya ane parigrahamān paṇ je (adhyavasāy) karavāmān āve te badhoy pāpanā bandhanun ekamātra kāraṇ chhe......’’
(shrī samayasār gāthā 263) ā pramāṇe hinsādi pāñche pāponān je pramattayog chhe te ja hinsā chhe, parantun pramattayogashūnya kevaḷ bāhya kriyā te hinsā nathī. shrī kalyāṇamandir stotramān kahyun chhe ke —
यस्मात् क्रिया न प्रतिफलन्ति भावशून्याः । kāraṇ ke bhāvashūnya kriyāo hinsā māṭe yā karmabandh māṭe phalībhūt thatī nathī.
vratanā pālanamān kriyā sharīrane āshraye thāy chhe. ā shārīrik kriyāthī jīvane puṇya – pāp ke dharma thato nathī, kāraṇ ke te kriyā jīvanā adhikāramān nathī tathā te kriyā jīv karī shakato ja nathī. paṇ te kriyā vakhate ahinsādinā je vikalpa ūṭhe chhe te rāg paṇ jīvakr̥ut aparādh hovāthī arthāt shubharāg hovāthī bandhanun kāraṇ chhe, tethī mātra bāhya hinsādi (bhāv) chhūṭavāthī pāpanī nirjarā thāy chhe – em mānavun te yogya nathī. (juo shrī niyamasār vyavahār prakaraṇ gāthā 56 thī 59) parantu te vakhate samyagdraṣhṭi shrāvakane, je antaraṅg mithyātva ane anantānubandhī tathā apratyākhyān sambandhī krodh – mān – māyā – lobhano abhāv chhe, te samvaranun kāraṇ chhe ane tyān svāshray anusār nirjarā thāy chhe.
antaraṅg shuddhatā chhe te nishchayavrat chhe ane sāthe je shubhabhāv chhe te vyavahār vrat chhe ane te nishchayavratanun nimitta chhe, kem ke ekadesh vītarāgatā sāthe āvo vyavahār heyabuddhie hoy chhe.
mokṣhamārgaprakāshakamān pr̥uṣhṭha 260mān kahyun chhe ke —
‘‘....bāhya vratādik chhe te to sharīrādi paradravyāshrit chhe, ane paradravyano pote kartā nathī, māṭe temān kartr̥utvabuddhi paṇ na karavī tathā temān mamatva paṇ na karavun, e vratādikamān grahaṇ – tyāgarūp potāno shubhopayog thāy chhe te potānā āshraye chhe ane teno pote kartā chhe, māṭe temān kartr̥utvabuddhi paṇ mānavī tathā tyān mamatva paṇ karavun, parantu e shubhopayogane bandhanun ja kāraṇ jāṇavun paṇ mokṣhanun kāraṇ na jāṇavun; kāraṇ ke bandh ane mokṣhane to pratipakṣhapaṇun chhe, tethī ek ja bhāv puṇyabandhanun paṇ kāraṇ thāy ane mokṣhanun paṇ kāraṇ