152 ]
‘व्यतीचारा’ विविधा विरूपका वा अतीचारा दोषाः । कति ? ‘पंच’ । कस्य ? thāy em mānavun e bhram chhe. tethī vrat – avrat e banne vikalpa rahit, jyān paradravyanā grahaṇ – tyāganun kāī prayojan nathī evo udāsīn vītarāg shuddhopayog te ja mokṣhamārga chhe. nīchalī dashāmān keṭalāk jīvone shuddhopayog ane shubhopayoganun yuktapaṇun hoy chhe, tethī e vratādi shubhopayogane upachārathī mokṣhamārga kahyo chhe, paṇ vastuvichārathī jotān shubhopayog mokṣhano ghātak ja chhe. ā rīte je bandhanun kāraṇ chhe te ja mokṣhanun ghātak chhe – evun shraddhān karavun. shuddhopayogane ja upādey gaṇī teno upāy karavo tathā shubhopayog – ashubhopayogane hey jāṇī tenā tyāgano upāy karavo.....’’
ā shlokanī ṭīkāmān āchārye kahyun chhe ke — ‘अत्र कृतवचनं कर्तुः स्वातंत्र्य प्रतिपत्त्यर्थम्’ ahīn ‘kr̥ut vachan’ e kartānī svātantryanī pratipatti arthe chhe. ā batāve chhe ke jīv potānā bhāvono svatantrapaṇe kartā chhe. karma mand paḍyā eṭale kārya thayun em nathī, paṇ te svatantrapaṇe thayun chhe, teno kartā karma nathī. jo karma teno kartā hoy to banne dravyonī ekatāno prasaṅg āve je siddhānta viruddha chhe. 53.
have tenā (ahinsāṇuvratanā) atichār kahe chhe —
anvayārtha : — [छेदनबन्धनपीडनम् ] (kān, nāk ādinun) chhedan, bandhan (ichchhit sthāne jatān rokavun), pīḍan (lākaḍī, chābūk ādithī māravun), [अतिभारारोपणम् ] shaktithī adhik bhār lādavo, [च ] ane [आहारवारणा ] samayasar pūratān āhār – pāṇī na devān – e [पञ्च ] pāñch [स्थूलवधात् ] sthūḷ hinsāthī [व्युपरतेः ] viratinā (arthāt sthūḷ hinsā tyāganā ahinsāṇuvratanā) [व्यतीचाराः ] atichāro chhe.
ṭīkā : — ‘व्यतीचारा’ vividh athavā vratane virūp vikr̥ut karanārā doṣho keṭalā?