166 ]
तस्यातिचारानाह —
tattvārthasūtramān shrī umāsvāmīe paṇ mūrchchhāne ja parigrah kahyo chhe —
‘‘मूर्च्छा परिग्रहः। ’’ adhyāy 7/17 bāhya dhan – dhānyādi padārthomān tathā antaraṅg krodhādi kaṣhāyomān mamatvabhāv rākhavo te mūrchchhā chhe.’’
jyān jyān mūrchchhā chhe tyān tyān avashya parigrah chhe ane jyān mūrchchhā nathī tyān parigrah paṇ nathī. mūrchchhānī parigrah sāthe vyāpti chhe.
koī jīv nagna chhe, bāhya parigrahathī rahit chhe, paṇ jo tene antaraṅgamān mūrchchhā arthāt mamatvapariṇām hoy to te parigrahavān ja chhe; ane ek mamatvanā tyāgī digambar munine upakaraṇarūp pīchhī, kamaṇḍaḷ hovā chhatān paṇ antaraṅgamān mamatva nahi hovāthī te vāstavik parigrahathī rahit ja chhe. (shlok 112no bhāvārtha)
dhan – dhānyādi bāhya vastu mūrchchhā ūpajāvavāmān nimittamātra chhe; tethī temān kāraṇamān kāryano upachār karīne tene upachārathī parigrah kahyo chhe. vāstavamān parigrahanun lakṣhaṇ mūrchchhā ja chhe.
1antaraṅg 14 prakāranā parigraho hinsānā paryāy hovāthī temān hinsā siddha ja chhe ane dash prakāranā bahiranh parigrahomān mamatvapariṇām ja hinsābhāvane nishchayathī prāpta thāy chhe. (shlok 119).
kevaḷīne samavasaraṇādi vibhūti hoy chhe. paṇ mamatvapariṇām vinā te parigrah nathī. je koī parigrahane aṅgīkār karīne kahe ke māre to temān mamatvapariṇām nathī, to te asatya chhe, kāraṇ ke mamatva vinā te aṅgīkār thāy nahi.
jyān pramād – yog chhe tyān ja nishchayathī parigrah chhe ane jyān pramād – yog (mamatva) nathī, tyān parigrah nathī — em samajavun. 61.
tenā (parigrahaparimāṇ aṇuvratanā) atichār kahe chhe — 1. antaraṅg chaud parigrahaḥ — 1. mithyātva, 2. hāsya, 3. rati, 4. arati, 5. shok, 6. bhay,
ane 14. lobh.