198 ]
गंगाद्याः, अटवी दंडकारण्यादिका, गिरिश्च पर्वतः सह्यविन्ध्यादिः, जनपदो देशो वराट१ – वापीतटादिः, ‘योजनानि’ विंशतित्रिंशदादिसंख्यानि । किंविशिष्टान्येतानि ? ‘प्रसिद्धानि’ दिग्विरतिमर्यादानां दातुर्गृहीतुश्च प्रसिद्धानि । कासां मर्यादाः ? ‘दिशां’ । कतिसंख्यावच्छिन्नानां ‘दशानां’ । कस्मिन् कर्त्तव्ये सति मर्यादाः ? ‘प्रतिसंहारे’ इतः परतो न यास्यामीति व्यावृतौ ।।६९।। मकराकरः eṭale samudra, सरितः gaṅgā vagere nadīo, अटवी daṇḍakāraṇya ādi jaṅgalo, गिरिः sahyādri, vindhyādi parvat, जनपदः virāṭ, vāpītaṭ ādi desh ane ‘योजनानि’ vīs, trīs ādi saṅkhyāmān yojano, teo kevā prakāranān chhe? ‘प्रसिद्धानि’ digviratinī maryādāo āpanār ane grahaṇ karanārane prasiddha (jāṇītān) chhe. konī maryādā? ‘दिशां’ dishāonī. keṭalī saṅkhyānā vibhāgavāḷī (dishāonī)? ‘दशानां’ dash. kyā kartavyamān maryādā? ‘प्रतिसंहारे’ ‘ahīnthī bīje (āgaḷ) jaīsh nahi’ evī maryādārūp – vyāvr̥uttirūp kāryamān.
bhāvārtha : — digvratamān, lokamān samudra, nadī, jaṅgal, parvat, desh, yojan vagere je prasiddha chhe, tenāthī chār dishā, chār vidishā ane upar tathā nīche – em dashe dishāmān javā – āvavā māṭe pratignāpūrvak maryādā karī jindagīparyant ā maryādānī bahār na javun – tene digvrat kahe chhe.
ahīn pahāḍ vagere tathā havāī jahājathī upar chaḍavānī apekṣhāe uparanī dishāmān ane kūvā ke samudrādimān nīche javānī apekṣhāe nīchenī dishānun grahaṇ samajavun. upar – nīche javā māṭe je maryādā bāndhī hoy te maryādānī bahār na javun.
digvratanā dhārak puruṣho evo niyam kare chhe ke hun amuk dishāmān amuk samudra sudhī, amuk nadī sudhī, amuk aṭavī sudhī, amuk desh sudhī ke āṭalā yojan sudhī jaīsh, tenī bahār nahi jāun.
parigrahanī lālasāo ochhī thatān em karavāthī hinsādi pāp svayamev aṭakī jāy chhe. 69. १. वरतटादिः घ ।