200 ]
‘चरणमोहपरिणामा’ भावरूपाश्चारित्रमोहपरिणतयः । ‘कल्प्यन्ते’ उपचर्यन्ते । किमर्थं ? महाव्रतनिमित्तं । कथंभूताः सन्तः ? ‘सत्वेन’ ‘दुःखधारा’ अस्तित्वेन महता कष्टेनावधार्यमाणाः सन्तोऽपि तेऽस्तित्वेन लक्षयितुं न शक्यन्त इत्यर्थः । कुतस्ते दुखधाराः ? ‘मन्दतरा’ अतिशयेनानुत्कटाः । मन्दतरत्वमप्येषां कुतः ? ‘प्रत्याख्यानतनुत्वात्’ । प्रत्याख्यान- शब्देन हि प्रत्याख्यानावरणाः द्रव्यक्रोधमानमायालोभा गृह्यन्ते । नामैकदेशे हि प्रवृत्ताः शब्दा नाम्न्यपि वर्तन्ते भीमादिवत् । प्रत्याख्यानं हि सविकल्पेन हिंसादिविरतिलक्षणः संयमस्तदा-
tathā temane (aṇuvratone) mahāvratonā pariṇāmane paṇ prāpta thavāmān bījun kāraṇ kahe chhe —
anvayārtha : — [प्रत्याख्यानतनुत्वात् ] pratyākhyānāvaraṇ kaṣhāyano mand uday hovāthī [मंदतराः ] atyant mand avasthāne prāpta thayel, [सत्त्वेनदुःखधाराः ] astitvapaṇe (teo chhe evā hayātī rūpe) mahāmushkelīthī jāṇavāmān āve tevā [चरणमोहपरिणामाः ] chāritramohanīyanān pariṇāmone [महाव्रताय प्रकल्प्यन्ते ] mahāvrat jevā kalpavāmān āve chhe.
ṭīkā : — ‘चरणमोहपरिणामाः’ bhāvarūp chāritramohanā pariṇāmo ‘प्रकल्प्यन्ते’ kalpavāmān āve chhe – upachārathī kahevāmān āve chhe. shā rūpe? mahāvrat tarīke. kevān te pariṇāmo? ‘सत्त्वेन दुःखधाराः’ ‘teonun astitva chhe’ – em mahāmushkelīe nirdhār karī shakāy tevā – astipaṇe paṇ teo lakṣhamān na āvī shake tevā. shāthī teo mahāmushkelīe nirdhār karī shakāy tevā chhe? ‘मन्दतराः’ atishay mand chhe evā hotā thakā. teo atimand paṇ shāthī chhe? ‘प्रत्याख्यानतनुत्वात्’ pratyākhyān shabdathī pratyākhyānāvaraṇ dravya krodh – mān – māyā – lobh samajavān, kāraṇ ke nāmanā ekadeshane kahenārā shabdo ākhā nāmane paṇ batāve chhe, bhīmādinī māphak. (jem bhīm kahevāthī bhīmasen samajāy chhe