kahānajainashāstramāḷā ]
‘अनर्थदण्डव्रतं विदु’र्जानन्ति । के ते ? ‘व्रतधराग्रण्यः’ व्रतधारणां यतीनां मध्येऽग्रण्यः प्रधानभूतास्तीर्थंकरदेवादयः । ‘विरमणं व्यावृत्तिः । केभ्यः ? ‘सपापयोगेभ्यः’ पापेन सह योगः सम्बन्धः पापयोगस्तेन सह वर्तमानेभ्यः पापोपदेशाद्यनर्थ- दण्डेभ्यः । किंविशिष्टेभ्यः ? ‘अपार्थकेभ्यः’ निष्प्रयोजनेभ्यः । कथं तेभ्यो विरमणं । ‘अभ्यन्तरं दिगवधेः’ दिगवधेरभ्यन्तरं यथा भवत्येवं तेभ्यो विरमणं । अतएव दिग्विरतिव्रतादस्य भेदः । तद्व्रते हि मर्यादातो बहिः पापोपदेशादिविरमणं अनर्थदण्डविरतिव्रते तु ततोऽभ्यन्तरे तद्विरमणं ।।७४।।
अथ के ते अनर्थदण्डा यतो विरमणं स्यादित्याह —
ṭīkā : — ‘अनर्थदण्डव्रतं विदुः’ anarthadaṇḍavrat jāṇe chhe – kahe chhe. koṇ te (kahe chhe) ‘व्रतधरागण्यः’ vratadhārī muniomān pradhānabhūt tīrthaṅkaradev ādi, (kone kahe chhe?) ‘विरमणम्’ vyāvr̥uttine (viraktine), konāthī (vyāvr̥utti,) ‘सपापयोगेभ्यः’ pāpasahit yog eṭale sambandh – te pāpayog (yog) sahit vartatā pāpopadeshādi anarthadaṇḍathī (vyāvr̥utti). kevā anarthadaṇḍothī? अपाथकेभ्यः’ niṣhprayojan (anarthadaṇḍathī). temanāthī kevī rīte vyāvr̥utti? ‘अभ्यंतरंदिगवधेः’ dishāonī maryādānī andar thāy temanāthī vyāvr̥utti. tethī digvirativratathī āno bhed chhe – ānun judāpaṇun chhe. kāraṇ ke digvratamān maryādānī bahār pāpopadeshādithī virati (vyāvr̥utti) hoy chhe ane anarthadaṇḍavirati vratamān to maryādānī andar tenāthī (arthāt pāpopadeshādithī) vyāvr̥utti hoy chhe.
bhāvārtha : — digvratamān karelī maryādānī andar niṣhprayojan (bematalab) pāpopadeshādirūp pāpapūrṇa man – vachan – kāyanī pravr̥uttithī viramavun – virakta thavun, tene tīrthaṅkaradevādi anarthadaṇḍavrat kahe chhe.
digvratamān ane anarthadaṇḍavratamān pher (taphāvat) e chhe ke —
digvratamān karelī maryādānī bahār pāpopadeshādi sambandhī man – vachan – kāyanī pravr̥uttithī vyāvr̥utti (virakti) hoy chhe, jyāre anarthadaṇḍavratamān digvratathī karelī maryādānī andar prayojanarahit pāpopadeshādinī pravr̥uttithī vyāvr̥utti hoy chhe. 74.
have te anarthadaṇḍ kayā chhe ke jenāthī vyāvr̥utti hovī joīe? te kahe chhe —