242 ]
बध्नीयादनुतिष्ठेत् । किं तत् ? सामयिकं । कस्यां सत्यां ? विनिवृत्त्यां । कस्मात् ? व्यापारवैमनस्यात् व्यापारः कायादिचेष्टा वैमनस्यं मनोव्यग्रता चित्तकालुष्यं वा तस्माद्विनिवृत्यामपि सत्यां अन्तरात्मविनिवृत्या कृत्वा तद्बध्नीयात् अन्तरात्मनो मनोविकल्पस्य विशेषेण निवृत्या । कस्मिन् सति तस्यां तया तद्बध्नीयात् ? उपवासे चैकभुक्ते वा ।।१००।।
इत्थंभूतं तत्किं कदाचित्परिचेतव्यमन्यथा चेत्यत्राह —
ṭīkā : — ‘बध्नीयात्’ karavun joīe. shun te? ‘सामयिकं’ sāmāyik. shun thatān? ‘विनिवृत्याम्’ nivr̥utta thatān. konāthī? ‘व्यापारवैमनस्यात्’ व्यापारः kāyādinī cheṣhṭā, ‘वैमनस्यं’ mananī vyagratā – chittanī kaluṣhatā – temanāthī (kāyacheṣhṭā ane manovyagratāthī) nivr̥utti hovā chhatān ‘अंतरात्मविनिवृत्या’ khās karīne (mānasik) vikalponī nivr̥utti karīne te (sāmāyik) karavun joīe. te nivr̥utti thatān kyāre te karavun joīe (vadhāravun joīe)? ‘उपवासे चैकभुक्ते वा’ upavāsanā divase athavā ekāshananā divase.
bhāvārtha : — man – vachan – kāyanī pravr̥utti ane mananī vyagratāthī nivr̥utta thatān, mananā vikalpone rokī upavās yā ekāshananā divase visheṣh rītithī sāmāyik karavun joīe, jethī tenī vr̥uddhi thāy.
‘‘te sāmāyik rātri ane divasanā ante ekāgratāpūrvak avashya karavun joīe ane jo anya samaye karavāmān āve to te sāmāyik kārya doṣhano hetu nathī, paṇ te guṇane māṭe ja hoy chhe.’’1 100.
āvā prakāranun sāmāyik shun kyārek karavun joīe ke anya rīte? te ahīn kahe chhe —
anvayārtha : — [अनलसेन ] ālasyarahit ane [अवधानयुक्तेन ] chittanī 1. puruṣhārthasiddhi – upāy gujarātī āvr̥utti shlok 149.