246 ]
अधिकुर्वीरन् सहेरन्नित्यर्थः । के ते ? सामयिकं प्रतिपन्नाः सामायिकं स्वीकृत- वन्तः । किंविशिष्टाः सन्तः ? अचलयोगाः स्थिरसमाधयः प्रतिज्ञातानुष्ठाना- परित्यागिनो वा । तथा मौनधरास्तत्पीडायां सत्यामपि क्लीवादिवचनानुच्चारकाः दैन्यादिवचनानुच्चारकाः । कमधिकुर्वीरन्नित्याह — शीतेत्यादि — शीतोष्णदंशमशकानां पीडाकारिणां तत्परिसमन्तात् सहनं तत्परीषहस्तं, न केवलं तमेव अपि तु उपसर्गमपि च देवमनुष्यतिर्यक्कृतं ।।१०३।।
तं चाधिकुर्वाणाः सामायिके स्थिता एवंविधं संसारमोक्षयोः स्वरूपं चिन्तयेयुरित्याह — [मौनधराः ] maun dharīne tathā [अचलयोगाः ] yogonī pravr̥uttine achaḷ (sthir) karīne [शीतोष्णदंशमशकपरीषहम् ] shīt, uṣhṇa, ḍāns, machchhar ādi pariṣhahone [च ] ane [उपसर्गम् ] upasargane [अपि ] paṇ [अधिकुर्वीरन् ] sahan karavān joīe.
ṭīkā : — ‘अधिकुर्वीरन्’ sahan karavān joīe evo artha chhe. koṇe te? ‘सामायिकं प्रतिपन्नाः’ sāmāyikano jemaṇe svīkār karyo chhe teoe. kevā prakāranā vartatā teo? ‘अचलयोगाः’ sthir samādhivāḷā ā (sāmāyikanā) anuṣhṭhānanī pratignāno parityāg nahi karatā thakā tathā ‘मौनधराः’ tenī pīḍā hovā chhatān nāmarda ādinān vachano nahi bolatā arthāt dīn vachanonun uchchāraṇ nahi karatā (teo). shun sahan karavun joīe? te kahe chhe — ‘शीतोष्णेत्यादि’ pīḍākārī shīt, uṣhṇa, ḍāns, machchhar ādine sarva prakāre sahan karavān te pariṣhah – tene; kevaḷ tene ja nahi, parantu ‘उपसर्गमपि च’ dev – manuṣhya – tiryañch kr̥ut upasargane paṇ (sahan karavo joīe).
bhāvārtha : — sāmāyik karanār shrāvake maun dhāraṇ karī tathā man – vachan – kāyanī pravr̥uttine rokī – sthir karī shīt – uṣhṇa – ḍāns – machchharādi bāvīs pariṣhahone tathā dev – manuṣhya – tiryañch kr̥ut upasargone paṇ sahan karavā, arthāt pariṣhaho ane upasarga sambandhī pīḍā hovā chhatān maun sevī tene sahan karavī; parantu svīkārelī sāmāyikanī pratignāne chhoḍavī nahi tem ja namālān yā dīn vachano bolavān nahi. 103.
tene (pariṣhah ane upasargane) sahan karatān, sāmāyikamān sthit (shrāvakoe) ā prakāranun sansār – mokṣhanun svarūp vichāravun joīe em kahe chhe —