kahānajainashāstramāḷā ]
‘आप्तेन, भवितव्यं, ‘नियोगेन’ निश्चयेन नियमेन वा । किंविशिष्टेन ? ‘उत्सन्नदोषेण’ नष्टदोषेण । तथा ‘सर्वज्ञेन’ सर्वत्र विषयेऽशेषविशेषतः परिस्फु टपरिज्ञानधृता नियोगेन भवितव्यं । तथा ‘आगमेशिना’ भव्यजनानां हेयोपादेयतत्त्वप्रतिप्रतिहेतुभूतागमप्रतिपादकेन २
उक्तविपरीतप्रकारेण, आप्तता न भवेत् ।।५।।
anvayārtha : — [आप्तेन ] āpta [नियोगेन ] niyamathī [उत्सन्नदोषेण ] aḍhār doṣh rahit vītarāg, [सर्वज्ञेन ] sarvagna ane [आगमेशिना ] āgamanā ish arthāt āgamanā upadeshak - hitopadeshī [भवितव्यम् ] hovā joīe. [अन्यथा हि ] kāraṇ ke koī bījī rīte [आप्तता ] āptapaṇun (sāchun devapaṇun) [न भवेत् ] hoī shake nahi.
ṭīkā : — ‘आप्तेन’ āpta hovā joīe, ‘नियोगेन’ nishchayathī athavā niyamathī. kevā visheṣhatāvāḷā āpta hovā joīe? ‘उत्सन्नदोषेण’ jemanā doṣh nāsh pāmyā chhe tevā hovā joīe arthāt doṣh rahit hovā joīe tathā ‘सर्वज्ञेन’ samasta viṣhayomān kānīpaṇ bākī rahyā vinā sampūrṇa visheṣhatāothī parispaṣhṭa sampūrṇa gnān niyamathī jene hoy evā (arthāt kānīpaṇ bākī rahyā vinā sampūrṇa dravya - guṇ - paryāyanun parispaṣhṭa, sampūrṇa gnān niyamathī jene hoy evā) hovā joīe. tathā ‘आगमेशिना’ bhavya jīvone hey - upādey tattvonī pratipattinā (tattvonā gnānanā) kāraṇabhūt je āgam chhe tenā pratipādak (upadeshak) niyamathī hovā joīe. shā kāraṇe evā hovā joīe? te kahe chhe — ‘नान्यथा हि आप्तता भवेत्’ kāraṇ ke anyathā anya prakāre kahyun tenāthī viparīt prakāre āptapaṇun hoī shake nahi. (vītarāgatā, sarvagnatā ane āgameshitā - hitopadeshakatā ā traṇ visheṣhatāonā abhāvamān āptapaṇun hoī shake nahi.) १. ‘च्छि’ पाठान्तरं घ० । २. नियोगेन, ख, ग ।