kahānajainashāstramāḷā ]
अनपेक्षितोपचारोपक्रियं उपचारः प्रतिदानं उपक्रिया मंत्रतंत्रादिना प्रत्युपकरणं ते न अपेक्षिते येन । कथं तद्दानं ? विभवेन विधिद्रव्यादिसम्पदा ।।१११।।
न केवलं दानमेव वैयावृत्यमुच्यतेऽपि तु — (dān āpavun)? ‘धर्माय’ dharmanā kāraṇe. kevā prakāranun te dān? ‘अनपेक्षितोपचारोपक्रियम् उपचार’ eṭale pratidān (badalāmān koī vastunun dān devun) ane उपक्रिया eṭale mantra – tantrādi dvārā pratyupakār karavo – te bannenī jemān apekṣhā nathī tevun dān (arthāt pratidān ane pratyupakāranī apekṣhā rākhyā vinā dān devun ). kaī rīte te dān (devun)? ‘विभवेन’ vidhi ane dravyādinī sampadāpūrvak.
bhāvārtha : — samyagdarshanādi guṇo sahit gr̥uhatyāgī munine, sva – paranā dharmanī vr̥uddhi māṭe koī badalānī (pratidānanī) tathā mantra – tantrādi dvārā pratyupakāranī āshā rākhyā vinā potānī shakti anusār vidhipūrvak chār prakāranun dān āpavun, tene vaiyāvr̥utya shikṣhāvrat kahe chhe. tene atithisamvibhāg vrat paṇ kahe chhe.
mokṣha māṭe udyamī, sanyamī ane antaraṅg – bahiraṅgamān je shuddha hoy chhe tevā vratī puruṣhone atithi puruṣho kahe chhe. temane shuddha manathī āhār, auṣhadhi, upakaraṇ ane vastikānun (vishrāntisthānanun) dān karavun; te 1atithisamvibhāg chhe.
shrī umāsvāmīe tattvārthasūtramān dānanun lakṣhaṇ nīche pramāṇe āpyun chhe —
अनुग्रहार्थं स्वस्यातिसर्गो दानम् ।। adhyāy 7/38
potānā ane paranā upakār māṭe dhanādikano vā svārthano tyāg karavo te dān chhe.
dānathī puṇyabandh thāy te to potāno upakār chhe ane jo tenāthī pātranā samyaktvādi guṇonī vr̥uddhi thāy to te parano upakār chhe. 111.
kevaḷ dān ja vaiyāvr̥utya kahevāy chhe eṭalun ja nahi, paṇ sanyamī janonī sevā paṇ vaiyāvr̥utya kahevāy chhe; em kahe chhe — 1. potānā māṭe taiyār karelā bhojanamānthī yā potāne māṭe rākhelī vastuomānthī, atithine (tyāgī