298 ]
निःश्रेयसमिष्यते । किं ? निर्वाणं । कथंभूतं ? शुद्धसुखं शुद्धं प्रतिद्वन्द्वरहितं सुखं यत्र । तथा नित्यं अविनश्वरस्वरूपं । तथा परिमुक्तं रहितं । कैः ? जन्मजरामयमरणैः, जन्म च पर्यायान्तरप्रादुर्भावः जरा च वार्द्धक्यं, आमयाश्च रोगाः, मरणं च शरीरादिप्रच्युतिः । तथा शोकैर्दुःखैर्भयैश्च परिमुक्तं ।।१३१।।
इत्थंभूते च निःश्रेयसे कीदृशाः पुरुषाः तिष्ठन्तीत्याह —
shokathī, [दुःखैः ] duḥkhothī [च ] ane [भयैः ] sāt bhayothī [परिमुक्तं ] sarvathā rahit evo [शुद्धसुखम् ] shuddha sukhasvarūp tathā [नित्यम् ] nitya – (avināshī) evo [निर्वाणं ] nirvāṇ (sarva karmarahit ātmānī vishuddha avasthā) [निःश्रेयसम् ] mokṣha [इष्यते ] kahevāy chhe.
ṭīkā : — ‘निःश्रेयसमिष्यते’ mokṣha kahevāy chhe. shun? ‘निर्वाणम्’ nirvāṇ. kevo (nirvāṇ)? ‘शुद्धसुखम्’ pratipakṣharahit jyān sukh chhe tevo, tathā ‘नित्यम्’ avinashvar svarūp ane ‘परिमुक्तं’ sarvathā rahit evo. shānāthī (rahit)? ‘जन्मजरामयमरणैः’ जन्म bījī paryāyano utpād, जरा ghaḍapaṇ, आमयाः rogo, मरणं sharīrādino nāsh – (e badhānthī rahit evo), tathā ‘शोकैर्दुःखैर्भयैश्चपरिमुक्तम्’ shok, duḥkh ane bhayathī rahit evo (nirvāṇ).
bhāvārtha : — janma, ghaḍapaṇ, rog, mr̥utyu, shok, duḥkh ane bhayathī rahit avinashvar, atīndriy sāchā sukharūp ane sarva karmarahit ātmānī vishuddha avasthā (nirvāṇ) te mokṣha kahevāy chhe. 131.
āvā mokṣhamān kevā prakāranā puruṣho (ātmāo) rahe chhe, te kahe chhe —
anvayārtha : — [विद्यादर्शनशक्तिस्वास्थ्यप्रह्लादतृप्तिशुद्धियुजः ] kevaḷagnān, kevaḷadarshan, anantavīrya, param vītarāgatā, anantasukh, tr̥upti, viṣhayonī āshāthī rahitapaṇun ane vishuddhi (karmarahitapaṇun) — (e badhānthī) yukta [निरतिशयाः ] guṇonī nyūnādhikatā rahit ane [निरवधयः ] kāḷāvadhi rahit jīvo [सुखम् ] sukhasvarūp [निःश्रेयसम् ] mokṣhamān [आवसन्ति ] vase chhe.