38 ]
‘सुखे’ वैषयिके । कथंभूते ? ‘कर्मपरवशे’ कर्मायत्ते । तथा ‘सान्ते’ अन्तेन विनाशेन सह वर्तमाने । तथा ‘दुःखैरन्तरितोदये’ दुःखैर्मानसशारीरैरन्तरित उदयः प्रादुर्भावो यस्य । तथा ‘पापबीजे’ पापोत्पत्तिकारणे ।।१२।। aruchi? ‘सुखे’ indriy - viṣhay sambandhī sukhamān. kevā (sukhamān)? ‘कर्मपरवशे’ je karmādhīn chhe evā tathā ‘सान्ते’ je ant - vināsh sahit chhe evā tathā ‘दुःखैरन्तरितोदये’ jenā udayamān vachche vachche mānasik ane shārīrik duḥkho āve chhe evā tathā ‘पापबीजे’ je pāpanī utpattinun kāraṇ chhe evā (sukhamān).
bhāvārtha : — indriyajanit sukh (sānsārik sukh) karmane ādhīn chhe, antasahit (nāshavant) chhe, mānasik ane shārīrik duḥkhothī (arthāt ādhi, vyādhi ane upādhithī) khalel pāme chhe ane pāpanun mūḷ chhe, (pāpabandhanun kāraṇ chhe). tevā sukhamān kharekhar (sāchun) sukh chhe, evī āsthāpūrvak shraddhā na karavī te niḥkāṅkṣhit aṅg chhe.
indriyajanit sukh karmanā udayane ādhīn chhe, kāraṇ ke indriyasukhanān sādhano shātāvedanīy karmanā uday nimitte prāpta thāy chhe. te viṣhay - sādhano indradhanuṣhavat vījaḷīnā chamakārā jem kṣhaṇabhaṅgur chhe. ashātā vedanīy karmanā uday nimitte teno alpakāḷamān ant āve chhe, māṭe te antasahit chhe.
indriyasukh akhaṇḍ dhārāpravāharūp hotun nathī. tethī vāramvār anek duḥkhanā uday sahit hoy chhe. koī vakhat rog thāy, to kadī strī - putrādino viyog thāy, kadī dhananī hāni thāy, to kadī aniṣhṭa vastuono sanyog thāy. em te anek duḥkhothī antarit hoy chhe.
vaḷī indriyasukhamān ekatābuddhi hovāthī agnānī jīvo potānun vāstavik svarūp bhūlī pāpārambhamān pravr̥utti kare chhe, tethī tene pāpano bandh thāy chhe. āthī indriyasukh pāpanun bīj chhe.
āvā parādhīn, antasahit ane duḥkharūp indriyasukhamān samyagdraṣhṭine vāstavik sukh bhāsatun nathī, tethī tene te sāchun sukh chhe evī āsthārūp shraddhā kevī rīte hoy? ane shraddhā vinā tenī vāñchhā (ākāṅkṣhā) paṇ kem hoy? indriyasukh bhogavavānā kāḷe paṇ ākuḷatā ja hoy chhe, tethī te sukh nathī paṇ duḥkh ja chhe.