90samAdhitantra
ननु पुत्रकलत्रादिना सह वाक्कयव्यवहारे तु सुखोत्पत्तिः प्रतीयते कथं तत्त्यागो युक्त इत्याह —
टीका — देहात्मदृष्टिनां बहिरात्मनां जगत् पुत्रकलत्रादिप्राणिगणो विश्वास्यमवञ्चकं । रम्यमेव च रमणीयमेव प्रतिभाति । स्वात्मन्येव स्वस्वरूपे एवात्मदृष्टिनां अन्तरात्मनां क्व विश्वासः क्व वा रतिः ? न क्वापि पुत्रकलत्रादौ तेषां विश्वासो रतिर्वा प्रतिभातीत्यर्थः ।।४९।।
ahIn vyavahAranA tyAgano AchArye nirdesh karyo chhe. te em sUchave chhe ke AtmakArya mATe vyavahAr Ashray karavA yogya nathI. 48.
putra – strI Adi sAthenA vANI – kAyanA vyavahAramAn to sukhanI utpattinI prApti thAy chhe, to teno (vyavahArano) tyAg kevI rIte yogya chhe? te kahe chhe —
anvayArtha : (देहात्मदृष्टिनां) dehamAn Atmabuddhi rAkhanAr mithyAdraShTi bahirAtmAone (जगत्) strI – putra – mitrAdinA samUharUp jagat (विश्वास्यं) vishvAs karavA yogya (च) ane (रम्यं एव) ramaNIy ja bhAse chhe. parantu (स्वात्मनि एवात्मदृष्टिनां) potAnA AtmAmAn ja AtmadraShTi rAkhanAr samyagdraShTi antarAtmAne (क्व विश्वासः) strI – putrAdirUp jagatmAn kem vishvAs hoI shake? (वा) athavA (क्व रतिः) kem rati hoI shake? kadI paN nahi.
TIkA : dehamAn AtmadraShTivALA bahirAtmAone putra – bhAryAdi prANIsamUharUp jagat vishvAs karavA yogya arthAt avanchak (nahi ThaganArun) tathA ramya ja eTale ramaNIy ja pratibhAse chhe.
svAtmAmAn ja eTale svasvarUpamAn ja AtmadraShTivALA antarAtmAone vishvAs kyAn ke rati kyAn? temane putra – strI AdimAn kyAy paN vishvAs ke rati pratibhAsatI nathI – evo artha chhe.