94samAdhitantra परमप्रसत्तिसमुद्भूतसुखसमन्वितम् । एवं विधिं ज्योतिरत्नः पश्यामि स्वसंवेदनेनानुभवामि यत्तन्मे स्वरूपमस्तु भवतु । किं विशिष्टः पश्यामि ? नियतेन्द्रियो नियन्त्रितेन्द्रियः ।।५१।।
ननु सानन्दं ज्योतिर्यद्यात्मनोरूपं स्यात्तदेन्द्रियनिरोधं कृत्वा तदनुभवतः कथं दुःखं स्यादित्याह — atIndriy tathA Anandamay eTale param prasannatA (prashAnti)thI utpanna thayelA sukhathI yukta (chhe) evA prakAranI je jyotine (gnAn – prakAshane) antarangamAn hun joun chhun – svasamvedanathI hun anubhavun chhun, te mArun svarUp astu – ho. hun kevo thaIne joun chhun? indriyone sanyamit karIne (bAhya viShayothI indriyone rokIne ane pote svAdhIn thaIne arthAt indriyone kAbumAn rAkhIne (hun joun chhun).
bhAvArtha : antarAtmA vichAre chhe ke —
‘indriyo dvArA je sharIrAdi bAhya padArtho dekhAy chhe te hun nathI. te mArun svarUp nathI. mArun svarUp to param uttam atIndriy Anandamay gnAn – jyoti chhe. jyAre hun bhAv – indriyone niyantrit karIne arthAt bAhya viShayothI haThAvIne antarmukh thAun chhun, tyAre hun gnAnasvarUp AtmAne joI shakun chhun – svasamvedanathI anubhavI shakun chhun.’
je indriyo dvArA dekhAy chhe te AtmAnun svarUp nathI. te to jaDanun – pudgalanun svarUp chhe. te AtmA nathI, anAtmA chhe. AtmA anAtmAnA bhed – vignAn dvArA gnAnI, sharIrAdik par padArtho pratye upekShA karI, upayogane tyAnthI haThAvI svasanmukh kare chhe ane AtmasvarUpamAn sthir thatAn te atIndriy Anandano anubhav kare chhe.
gnAnIne AtmasvarUpanun bhAn hovAthI te Atma – viShayamAn ja ramavAnI bhAvanA kare chhe; bAhya viShayomAn vicharavAnun pasand karato nathI.
mATe antarAtmAne sharIrAdi bAhya padArthomAn anAsakti hoy chhe. te gnAnasvarUp AtmAno ja anubhav kare chhe. 51.
jo Anandamay jyoti (gnAn) te AtmAnun svarUp hoy, to indriyono nirodh karIne teno anubhav karanArane dukh kevI rIte hoI shake? te kahe chhe —