शरीरसामान्योपादानेऽप्यत्र कार्मणशरीरमेव गृह्यते । तस्यैव मुख्यवृत्त्या तदावरकत्वोपपत्तेः । इत्थंभूतो
बहिरात्मा नात्मानं बुध्यते । तस्मादात्मस्वरूपानवबोधाम् अतिचिरं बहुतरकालं भवे संसारे
भ्रमति ।।६८।।
sharIranun ja grahaN samajavun, kAraN ke tenI ja mukhya vRuttie tenA AvashyakapaNAnI upapatti chhe arthAt te AvaraNarUp chhe.] evo bahirAtmA AtmAne jANato nathI; tethI AtmasvarUp nahi jANavAnA kAraNe te ati chirakAL – bahu bahu kAL sudhI bhavamAn eTale sansAramAn bhame chhe.
bhAvArtha : — vAstavamAn AtmA gnAnasvarUp chhe. gnAn ja tenun sharIr chhe, parantu anAdi kALathI sansArI AtmAne kArmaN sharIr sAthe ekapaNAnA adhyAsathI tenun svarUp vikRut thaI gayun chhe. tevA bahirAtmAne AtmAnA yathArthasvarUpanun gnAn nathI, tethI te sansAramAn chirakAL sudhI bhamyA kare chhe.
ahIn kAnchaLInun draShTAnt sthUlatAnI apekShAe chhe, kAraN ke jevI rIte kAnchaLI sarpanA uparanA bhAgamAn rahe chhe, tevI rIte kArmaN sharIrano sambandh AtmA sAthe nathI, parantu pANImAn nimak jem maLI jAy chhe, tem banneno ekakShetrAvagAharUp sambandh chhe.1
AtmA ane karmano sambandh anAdi kALathI chhe, paN te pravAharUpe chhe. jyAre agnAnavash jIv karmanA udayamAn joDAy chhe te ja samaye udayamAn AvelAn karma khare chhe ane navAn karma svayam bandhAy chhe. em karma – santati pravAharUpe chAlu rahe chhe. jo jIv karmanA udayamAn na joDAy to navAn karma bandhAtAn nathI ane jUnAn karma kharI jAy chhe.
jyAn sudhI jIv potAnI viparIt mAnyatA TALato nathI, tyAn sudhI darshanamohanIy karmano pravAh chAlu rahe chhe ane jIv tenA udayamAn joDAto rahe chhe, ane tethI sansAramAn rakhaDyA ja kare chhe.
‘‘dravya pratyayono uday thatAn, shuddhAtmasvarUpanI bhAvanAno tyAg karIne (jIv) jyAre rAgAdibhAve pariName chhe tyAre bandh thAy chhe, udayamAtrathI nahi ja. jo udayamAtrathI bandh thAy to sarvadA sansAr ja rahe. kevI rIte? sansArIone sarvadA ja karmodayanun vidyamAnapaNun hoy chhe mATe. to shun karmoday bandhanun kAraN nathI thatun? nA, nirvikalpa samAdhithI bhraShTa 1. sarpanI kAnchaLI tenA sharIrathI judI thavA yogya na hoy tyAn sudhI te sarpanA sharIr sAthe sanlagna (chonTelI)
rahe chhe; jem sarpanI kAnchaLI tenA sharIr sAthe chAlu rahe chhe tem.