126samAdhitantra
टीका — जनेभ्यो वाक् वचनप्रवृत्तिर्भवति । प्रवृत्तेः स्पन्दो मनसः व्यग्रता मानसे भवति । तस्याऽऽत्मनः स्पन्दाच्चित्तविभ्रमाः नानाविकल्पपवृत्तयो भवन्ति । यत एवं, तत्तस्मात् योगी त्यजेत् । कं ? संसर्ग सम्बन्धम् । कैः सह ? जनैः ।
anvayArtha : — (जनेभ्यः) lokonA sansargathI (वाक्) vachananI pravRutti thAy chhe; (ततः) tenAthI eTale vachanapravRuttithI (मनसः स्पन्दः) mananI vyagratA thAy chhe – chitta chalAyamAn thAy chhe, (तस्मात्) tenAthI eTale chittanI chanchalatAthI (चित्त – विभ्रमाः भवन्ति) chittamAn vividh prakAranA vikalpo UThavA lAge chhe arthAt man vikShipta thaI jAy chhe; (ततः) tethI (योगी) yogIe – yogamAn sanlagna thavAvALA antarAtmAe – (जनैः संसर्गं त्यजेत्) laukik janonA sansargano tyAg karavo.
TIkA : — loko sAthe bolavAthI vachananI pravRutti thAy chhe, pravRuttithI mananun spandan – manamAn vyagratA – thAy chhe, te AtmAnA (bhAvamananA) spandanathI chittavibhramo arthAt vividh prakAranA vikalponI pravRutti thAy chhe; teTalA mATe yogIe tajavo. shun (tajavo)? sansarga – sambandh konI sAtheno? loko sAtheno.
bhAvArtha : — laukik jano sAthe vArtAlAp karavAthI man vyagra bane chhe, – chitta chalAyamAn thAy chhe ane vividh prakAranA sankalpa – vikalpo UThe chhe. tenAthI AtmasvarUpamAn sthiratA rahetI nathI. mATe AtmasvarUpanA abhyAsIe laukik janonA sansargathI dUr rahevun yogya chhe.
sAdhakane jem jem bhed – vignAnanun baL vadhatun jAy chhe tem tem tene par padArtho pratye upekShAbhAv thAy chhe ane vItarAgatA vadhatI jAy chhe. vItarAgatAnA pramANamAn te AtmasthiratA prApta kare chhe. svarUp – sthiratAnA kALe laukik jano sAtheno sansarga svayam chhUTI jAy chhe. 72.