130samAdhitantra
टीका — जन्म संसारं नयति प्रापयति । कं ? आत्मानं । कोऽसौ ? आत्मैव देहादौ दृढात्मभावनावशात् । निर्वाणमेव च आत्मानमात्मैव नयति स्वात्मन्येवात्मबुद्धिप्रकर्षसद्भावात् । यत एवं तस्मात् परमार्थतो गुरुरात्मात्मनः । नान्यो गुरुरस्ति परमार्थतः । व्यवहारेण तु यदि भवति तदा भवतु ।।७५।।
anvayArtha : (आत्मा एव) AtmA ja (आत्मानं) AtmAne (जन्म निर्वाणम् एव च नयति) janma ane nirvAN prati dore chhe – arthAt prApta karAve chhe; (तस्मात्) mATe (परमार्थतः) nishchayathI (आत्मनः गुरुः) AtmAno guru (आत्मा एव) AtmA ja chhe; (अन्यः न अस्ति) bIjo koI nahi.
TIkA : — janma eTale sansAr prati dore chhe – prApta karAve chhe. kone? AtmAne. koN te? dehAdimAn draDh AtmabhAvanAvash AtmA ja (janma prApta karAve chhe); ane potAnA AtmAmAn ja AtmabuddhinA prakarSha sadbhAvathI AtmA ja AtmAne nirvAN prati laI jAy chhe, kAraN ke vAstavamAn AtmA AtmAno guru chhe; paramArthe bIjo koI guru nathI. vyavahAre te hoy to bhale ho.
bhAvArtha : — je AtmA dehAdimAn draDh Atmabuddhi kare chhe te janma – maraNarUp sansAramAn bhramaN kare chhe – arthAt AtmA ja potAnA AtmAne sva – aparAdhathI sansAramAn rakhaDAve chhe, ane te ja AtmA jo potAnA AtmAmAn ja draDh Atmabuddhi kare, to te sansArabhramaNathI mukta thAy chhe – nirvAN pAme chhe – arthAt AtmA ja potAnA AtmAne nirvAN pamADe chhe; tethI paramArthe AtmA ja AtmAno guru chhe, bIjo koI guru nathI.
ahIn AchArye spaShTa karyu chhe ke jIv potAnA shuddha ke ashuddha upAdAnathI ja potAnA AtmAnun hit – ahit kare chhe. temAn karma ke par padArtho ahetuvat chhe akinchitkar chhe.