टीका — आत्मन्येवात्मस्वरूप एव आत्मधीः अन्तरात्मा शरीरगतिं शरीरविनाशं शरीरपरिणतिं वा बालाद्यवस्थारूपां आत्मनो अन्यां भिन्ना निर्भयं यथा भवत्येवं मन्यते । शरीरोत्पादविनाशौ आत्मनो विनाशोत्पादौ (उत्पादविनाशौ इति साधुः) न मन्यत इत्यर्थः । वस्त्रं त्यक्त्वा वस्त्रान्तरग्रहणमिव ।।७७।।
TIkA : — AtmAmAn ja eTale AtmasvarUpamAn ja AtmabuddhivALo – antarAtmA, sharIranI gatine eTale sharIranA vinAshane athavA bAlAdi avasthArUp sharIranI pariNatine nirbhayapaNe (nishankapaNe) AtmAthI anya – bhinna mAne chhe, sharIranA utpAd – vinAshane AtmAno utpAd – vinAsh e mAnato nathI – evo artha chhe, jem vastrano tyAg karIne anya vastranun grahaN karavun tem.
bhAvArtha : — antarAtmA AtmAne sharIrathI bhinna samaje chhe, bannene ekarUp mAnato nathI, tethI te sharIranI avasthAne AtmAnI avasthA mAnato nathI, arthAt sharIranI utpattithI AtmAnI utpatti ane sharIranA nAshathI AtmAno nAsh mAnato nathI. jem ek vastra tajI bIjun vastra grahaN karatAn sharIrane kAI thatun nathI, tem ek deh tajI bIjo deh dhAraN karatAn AtmAne kAI thatun nathI – em samajI te maraN – samaye nirbhay rahe chhe, maraNathI Darato nathI.
gnAnI samaje chhe ke jem makAnano nAsh thatAn temAn vyApelA AkAsh dravyano nAsh thato nathI, tem sharIrano nAsh thatAn temAn rahelA AtmAno kadI nAsh thato nathI. AvI samajaNane lIdhe tene koI paN prakAranI AkulatA rahetI nathI. te maraN – prasange nirbhayatA seve chhe ane AtmasvarUpamAn magna rahe chhe.
gnAnI maraN samaye vadhu draDhatA mATe potAnA AtmAne uddeshIne kahe chhe ke —
‘he Atman, tun to gnAnarUpI divya sharIrano dhArI chhe, mATe senkaDo kIDonA samUhathI bharelA A jIrNa – shIrNa sharIrarUpI pInjarAnA nAsh samaye tane bhay karavo uchit nathI.’
‘he Atman, A mRutyurUp mahotsav prApta thavAthI tun kem Dare chhe? kAraN ke A mRutyu dvArA to tun gnAnAdik svarUpamAn sthit rahIne anya sharIrarUp navA nagar taraph gaman kare chhe.’
‘garbhathI laI Aj sudhI, deh pInjarAmAn tun anek prakAranAn dukh bhogavato paDyo rahyo chhe. mRutyurUpI balavAn rAjA sivAy bIjo koN tane A deh – pInjarAmAnthI mukta karI shake tem chhe?’