134samAdhitantra
टीका — व्यवहारे विकल्पाभिधानलक्षणेप्रवृत्तिनिवृत्यादिस्वरूपे वा सुषुप्तोऽप्रयत्नपरो यः स जागर्त्यात्मगोचरे आत्मविषये संवेदनोद्यतो भवति । यस्तु व्यवहारेऽस्मिन्नुक्तप्रकारे जागर्ति स सुषुप्तः आत्मगोचरे ।।७८।।
‘je puruShe, mRutyurUpI kalpavRukSha prApta thavA chhatAn, potAnA AtmAnun hit sAdhyun nahi, te sansArarUpI kAdavamAn pharI phasAI jaI potAnun shun kalyAN karashe?’1
AvA vichArathI gnAnI maraNathI bhay pAmato nathI, paN maraNane te mitra samAn gaNe chhe, tene ek mahotsav tarIke lekhe chhe, ane tethI te nirAkulatApUrvak AtmasvarUpamAn sthir thaI samAdhi – maraN sAdhe chhe. 77.
Avun gnAn tene ja thAy ke je vyavahAr vishe anAdar rAkhe chhe, parantu jene tyAn (vyavahAramAn) Adar chhe tene Avun gnAn thatun nathI. te kahe chhe —
anvayArtha : — (यः) je (व्यवहारे) vyavahAramAn (सुषुप्तः) sUtelo chhe, (सः) te (आत्मगोचरे) AtmAnA viShayamAn (जागर्ति) jAge chhe (च) ane je (अस्मिन् व्यवहारे) A vyavahAramAn (जागर्ति) jAge chhe te (आत्मगोचरे) AtmAnA viShayamAn (सुषुप्तः) sUtelo chhe.
TIkA : — vyavahAramAn eTale vikalpa nAm jenun lakShaN chhe temAn (‘vikalpanA sthAnarUp’) arthAt pravRutti – nivRutti – AdisvarUp (vyavahAramAn) je sUto chhe – prayatnaparAyaN nathI, te AtmadarshanamAn eTale AtmaviShayamAn jAge chhe arthAt samvedanamAn (AtmAnubhavamAn) tatpar hoy chhe, paN je A ukta prakAranA vyavahAramAn jAge chhe te Atma – viShayamAn sUto chhe. (arthAt Atmadarshan pAmato nathI.) ✽
1. ‘mRutyumahotsav’ – shlok 9, 10, 12, 14.